Almaška crkva, odnosno hram Sveta Tri jerarha Srpske pravoslavne crkve, bez sumnje, najznačajniji je objekat u Almaškoj ulici.
Prvu crkvu u Almaškom kraju podigli su doseljenici iz sela Alamaš. Crkva je sazidana od lošeg materijala, pruća, dasaka, trske i blata, onako kako su siromašni žitelji bili u mogućnosti, ali sa puno ljubavi.
Želja stanovnika Almaškog kraja da imaju najveću crkvu potiče još od stava prvih Novosađana koji su se još onda delili po kraju u kom žive.
Naime, oni koji su živeli od tadašnjeg Dunavskog mosta prema Sabornoj crkvi i dalje prema Temerinskom putu bili su u centru grada i smatrali su sebe za gospodu, a Almašane i ostale za paore i nižu klasu. Želeći da svoju vrednost, odanost i ljubav prema svom kraju i crkvi dokažu novosadskoj gospodi, onima koji su u to vreme već uveliko sagradili novu Sabornu, Nikolajevsku, Uspensku i Jovanovsku crkvu, Almašani su odlučili da sagrade najveću crkvu u gradu.
Nova crkva građena je oko stare u kojoj se i dalje bogoslužilo, sve dok poslovi oko izgradnje nove crkve nisu završeni. Tek tada je stari hram srušen, materijal iznet, posle čega je nova Almaška crkva osvećena 1797. godine.
Ova crkva koja stoji i danas, je bila oštećena u bombardovanju 1849. godine, pa je krov tornja u obnovi dobio neobičan oblik i jedinstven oblik.
Almaška ulica je i tada vodila do Alamške crkve, a oko crkve je bilo groblje, kao i oko svih ostalih crkava u gradu.
Almaška crkva prepuna je simbola, a iznad samog ulaza u hram nalazi se ikona Sveta Tri jerarha, zaštitnika ljudi i životinja od mraza, hladnih i “zlih” vetrova.
Sveta Tri jerarha su svetitelji: Vasilije Veliki, Grigorije Bogoslov i Jovan Zlatousti, a svaki od njih ima posebno svoj dan praznovanja u mesecu januaru. Vasilije Veliki slavi se 1. januara (po crkvenom kalendaru), Grigorije Bogoslov 25. januara (po crkvenom kalendaru) i Jovan Zlatoust 27. januar i 13. novembar (po crkvenom kalendaru).
Za vreme cara Aleksija Komnina ustanovljen je zajednički praznik ova tri sveca, a Srpska pravoslavna crkva ga proslavlja 30. januara po crkvenom, a 12. februara po gregorijanskom kalendaru.
Sveta Tri jerarha je kod Srba i krsna slava, a slave ga i mnogi manastiri i crkve. Za ovaj praznik vezano je verovanje da kakvi vetrovi budu duvali tog dana, prognozira se kakvo će vreme biti u toku godine. Ukoliko vetar duva s juga, godina će biti dobra i bogata, ako bude duvao “severac” godina će biti loša sa hladnim vremenom. Istočni vetar donosi nestašice a zapadni blagodat, bar što se tiče ribe i mleka. Ako tog dana ne bude vetra, to se smatra dobrim znakom, jer će tada godina biti vesela i bogata.
U samoj crkvi nalazi se ikona „Bogorodice sa Hristom“, delo našeg proslavljenog slikara Uroša Predića. Zanimljiva je kontraverza vezana za ovu ikonu.
Naime, naručilac ikone bila je gđa Anka Pajević, a kako je ikona bila previše realistična i nije se uklapala u kanonske principe, javilo se veliko nezadovoljstvo među parohljanima. Dodatno „ulje na vatru“ dolila je tvrdnja da je lik bogorodice urađen po liku ktitorke gđe Pajević.
Druga zanimljivost vezana za ovu crkvu je da su pred Prvi svetski rat, Austrijanci tokom rata, skinuli sva zvona sa ove crkve i pretopili u topove. Nova zvona su kupljena i izlivena tek 1928. godine.
Ovu crkvu, smeštenu u mirnom Almaškom kraju bi obavezno trebali posetiti, ako do sada niste, jer predstavlja pravo kulturno blago.
Preuzmite android aplikaciju.
