Besedom akademika Miodraga Tabačkog, petostrukog dobitnika Sterijine nagrade, četiri za scenografiju i za naročite zasluge na unapređenju pozorišne umetnosti i kulture, večeras će u Novom Sadu biti otvoreno 67. Sterijino pozorje, na kojem ćemo gledati 14 predstava u glavnom programu.
Prva će biti izvedena večeras, nakon besede na otvaranju u 20 časova na sceni „Jovan Đorđević“ Srpskog narodnog pozorišta, a u pitanju je festivalska premijera predstave „Mileva”, rađene po tekstu pet autorki: Milene Bogavac, Olge Dimitrijević, Tijane Grumić, Vedrane Božinović, i Vedrane Klepice, u režiji Anice Tomić.
Ova predstava van konkurencije rađena je u koprodukciji Narodnog pozorišta Sombor, Sterijinog pozorja i Fondacije „Novi Sad – EPK“.
U predstavi igraju: Ana Rudakijević, Olgica Nestorović, Pero Stojančević, Lea Jevtić, Stefan Beronja, Nemanja Bakić, Sofija Mijatović, Biljana Keskenović, Srđan Aleksić, Bogomir Đorđević, Ivana V. Jovanović, Danica Grubački, Milijana Makević Mirković i Nikola Knežević.
„Pronalaženje životne poezije u zakonima fizike Tijane Grumić, odlučnost i provokativnost Vedrane Božinović, snaga i emocionalnost Milene Bogavac, borbenost i analitičnost Olge Dimitrijević, satiričnost i pronicljivost Vedrane Klepice povezuju se u priču o jednoj Milevi ili više njih, koje postoje istovremeno i sve imaju svoju istinu – poput kaleidoskopa koji zrcali sve ono što o Milevi i njenom tragičnom životu znamo ili barem mislimo da znamo. Zato pitanje tko je bila Mileva Marić i dalje ostaje otvoreno“, kaže dramaturškinja ove predstave Jelena Kovačić.
„U našoj predstavi prolazeći kroz to tkanje tekstova Mileva Marić traži svoju preminulu kćerku Ljubicu, dok mi tražimo upravo Milevu Marić. Tražimo priču koju nikada nije uspjela ispričati jer joj nitko to nije dozvolio i pitamo se postoji li način da saznamo ili barem osjetimo što bi ona zapravo htjela da se o njoj govori, misli, piše, igra, postoji li način da ju razumijemo onkraj rasprava o tome je li ili nije bila koautorica teorije relativiteta, rasprava koje se iscrpljuju u traženju jačih argumenata…“
Pod motom „Vreme teskobe“, kako je svoje obrazloženje naslovio selektor Milivoje Mlađenović, u njegovom izboru ćemo na 67. Sterijinom pozorju gledati devet predstava u takmičarskoj selekciji nacionalne drame, i tri u međunarodnoj selekciji „Krugovi“.
„U minulom selekcionom ciklusu uživo sam video 51 predstavu pozorišta u Srbiji i regionu, i sedam predstava u formi video snimka. Od ukupnog broja premijerno izvedenih predstava, 21 je praizvedba domaćih dramskih dela, među kojima i tri autorska projekta i četiri dramatizacije proznih dela. Između dva Pozorja uočile su se učestale postavke klasičnih komada, ukupno je izvedeno trinaest dela naše klasike“, navodi selektor Milivoje Mlađenović, pominjući da prednjači interesovanje za Nušića, a potom za Steriju.
„Kad je reč o zastupljenosti dela naših savremenika i dela „živih klasika“, igrano je deset takvih dramskih dela. Uglavnom su to komadi čija je vrednost već proverena na Sterijinom pozorju, među njima ističemo da su drame Ljubomira Simovića igrane u tri pozorišta.“
Mlađenović primećuje da već nekoliko godina pozorišnim repertoarima, ne samo u Srbiji, dominira tema ženskog stvaranja, stradanja, ženske uloge u društvu u svetu muškaraca.
Čak i letimičan pregled naslova ukazuje na takvu tendenciju.
„Kruženje tih motiva samo ukazuje da je osetljiva problematika položaja žene i potraga za njenim identitetom u svetu muškaraca uvek aktuelna. Svet, odnosno dramaturgija počiva na istoriji muško-ženskih, odnosno žensko-muških relacija u neprestanom kolopletu najvažnijih egzistencijalnih pitanja (porodice i porodičnih odnosa, odrastanja i sazrevanja, političkog angažmana, tiranije kapitala, itd.)“.
Savremeni srpski dramski autori, smatra Mlađenović, u svojim delima zaokupljeni su problematikom vremena u kome nastaju, upućuju na njegove protivurečnosti, izglobljenost, lomove i šokove.
U novije vreme, kako on primećuje, pojavljuju se i drame u kojima se tematizuje migrantska kriza, ekonomska kriza, pitanja rodne i seksualne opredeljenosti, distopija, globalizacija.
Primetno je da je i literarni teatar, uprkos njegovim protivnicima, još uvek živahna i zdrava forma.
„Vedrinu u našu teatarsku stvarnost unosi i činjenica da su se među autorima čija su dela odabrana za ovogodišnje Pozorje (ili oni čije su predstave procenjene kao vredne) našli i autori identifikovani kao uspešni na Konkursu Sterijinog pozorja za savremeni dramski tekst. Međutim, ne raduje činjenica da je u minuloj sezoni evidentno mali broj dela naših dramskih pisaca savremenika, etabliranih i uvaženih, nagradama potvrđenih autora, a naročito nema praizvedbi njihovih dramskih dela. Na kraju, ističem najvažniju karakteristiku ovogodišnjeg takmičarskog programa koja proističe iz osnovne misije Sterijinog pozorja, a to je zastupljenost prvoizvedenih, originalnih dramskih dela: od devet predstava u takmičarskom programu pet su praizvedbe, od kojih su četiri originalne drame a jedna je dramatizacija romana. Kada se ovome dodaju i podaci da će na otvaranju, kao i na zatvaranju Sterijinog pozorja biti izvedene praizvedbe dramskih dela, stiče se optimistična slika o ostvarivanju misije Sterijinog pozorja“, ukazuje Mlađenović.
U takmičarskoj selekciji su predstave: „Izbiračica“ Koste Trifkovića, u režiji Ive Milošević, Narodno pozorište/ Kazalište / Nepsinhaz, Subotica; „Protekcija“ Branislava Nušića, u režiji Kokana Mladenovića, Narodno pozorište Sarajevo, BIH; „Kod večite slavine“ Momčila Nastasijevića, u režiji Sonje Petrović, Srpsko narodno pozorište i Centar za razvoj vizuelne kulture Novi Sad; „Čudo u Šarganu“ Ljubomira Simovića, u režiji Jagoša Markovića, Jugoslovensko dramsko pozorište; „Godine vrana“ autora i reditelja Siniše Kovačevića, Narodno pozorište, Beograd; „Rolerkoster“ Jelene Kajgo, u režiji Milice Kralj, Atelje 212; „Poslednje devojčice“ Maje Pelević, režiji Kokana Mladenovića, Pozorište „Deže Kostolanji“, Subotica; „Fleke“ Tijane Grumić, u režiji Juga Đorđevića, Kraljevačko pozorište; i „Bludni dani kuratog Džonija“ po romanu Filipa Grujića, u dramatizaciji Dimitrija Kokanova, i režiji Jovane Tomić, Novosadsko pozorište / Ujvideki sinhaz, i Sterijino pozorje.
U međunarodnoj selekciji „Krugovi“, koja je van konkurencije, biće igrane predstave: „Ja sam ona koja nisam“ Mate Matišića, režija Paolo Mađeli; ZKM Zagreb; „Usidrene“ Elvisa Bošnjaka, režija Anastasija Jankovska; HNK Split, GDK „Gavela“ Zagreb, i HNK Zadar; „My name is Goran Stefanovski“, dramaturškinja Branislava Ilić, režija Branislav Mićunović, Dramski teatar Skopje.
O Sterijinim nagradama će odlučivati žiri u sastavu: Slobodan Skerlić, reditelj (predsednik), Milena Pavlović, glumica, Slobodan Unkovski, reditelj, Petar Mihajlović, dramski pisac i Zoran Maksimović, teatrolog. Okrugli sto kritike vodiće teatrološkinja Isidora Popović i reditelj Vlatko Ilić.
U čast nagrađenih, na zatvaranju Pozorja 3. juna biće odigrana predstava „Hrkači“, tekst i režija Nikola Pejaković, Narodno pozorište Republike Srpske Banjaluka.
Prateći programi ovogodišnjeg Pozorja već su juče započeli, predavanjem reditelja Slobodana Unkovskog na temu „Čemu umetnost služi danas?“, na Fakultetu tehničkih nauka.
Pre svečanog otvaranja, danas će biti otvorena trijenalna 17. Izložba pozorišnog plakata i grafičkog oblikovanja, na kojoj će biti uručene nagrade za najbolje radove.
Tu je i izložba dečjih likovnih radova „Scena, maska, kostim, lutka“, kao i izložba pozorišne fotografije Srđana Pabla Doroškog.
Jedan od pratećih programa je i projekat „Mileva“, dokumentarni film kolektiva „Homonimo“ iz Čilea.
Odsek za umetnost i dizajn, Departman za arhitekturu i urbanizam Fakulteta tehničkih nauka Univerziteta u Novom Sadu, dugogodišnji saradnik Sterijinog pozorja, pripremio je i izložbu kostima studenata master studija (Šok koridor) i projekat „Dokolica“, umetnički rad studenata treće godine scenske arhitekture, tehnike i dizajna.
Tradicionalni „Dani knjige“ su trodnevni program u kojem će biti predstavljena nova izdanja Sterijinog pozorja i drugih izdavačkih kuća.
Posle dvogodišnje pauze, zbog korone, ponovo je tu i Pozorje mladih, na kojem će sa svojim predstavama učestvovati studenti pozorišnih visokoškolskih ustanova iz Bijeljine, Novog Sada, Beograda, Osijeka, Banja Luke, i Prištine-Zvečana.
Preuzmite android aplikaciju.
