Od velike je važnosti za zaštitu životne sredine prepoznati vrste koje mogu naneti štetu, bile one vizuelno privlačne ili ne, lepih cvetova i listova ili čak one koje smo navikli da viđamo i koje su postale sastavni deo našeg grada.
Urbane gradske sredine su dom velikom broju biljnih vrsta, među kojima značajan procenat zauzimaju invazivne vrste.
Bilo koje strane vrste koje imaju negativan efekat na autohtone vrste (domaće vrste), staništa i ekosisteme, ili remete bilo koje usluge ekosistema od kojih zavise ljudi, smatraju se invazivnim stranim vrstama.
One predstavljaju rastući problem, ne samo u pogledu zaštite prirode, već ljudskog zdravlja i svetske ekonomije.
Zbog ubrzanog rasta i širenja trgovine, saobraćajnih pravaca i mogućnosti putovanja, one utiču na radnu sposobnost i kvalitet života.
Štaviše, invazivne strane vrste su drugi najznačajniji uzrok smanjenja biološke raznovrsnosti u svetu.
Najveća zver sa kojom se Novosađani susreću, ujedno i najrasprostranjenija, je ambrozija (Ambrosia artemisiifolia).
Izuzetno alergena biljka čije cvetanje svake godine uzrokuje alergijske reakcije kod čak 75% stanovništva u Srbiji.
Biljka je poreklom iz Severne Amerike i Meksika.
Pretpostavlja se da je prvi put unesena u Evropu sredinom 19. veka nakon čega je nenamerno raširena širom kontinenta, tako što je njeno seme bilo pomešano sa semenom žitarica, trave i hrane za ptice.
Brzo se širi, kako zbog svoje sposobnosti razmnožavanja, tako i zbog sposobnosti prilagođavanja novoj sredini, pogotovo na poljoprivrednim i zapuštenim oranicama gde uzrokuje ogromnu štetu.
Procene su da bi se do 2050. godine koncentracija polena ambrozije u vazduhu na području Evrope mogla povećati čak četiri puta, usled kontinuiranog širenja populacija ove biljke i klimatskih promena.
Novi Sad je još pre deceniju prepoznao da ima lepotica koje su prave zveri i stoga je kroz istraživanja Laboratorije za invazivne i alergijske biljke, Univerziteta u Novom Sadu, upravo Novi Sad izdvojen kao jedan od retkih gradova u regionu sa tradicijom i osnovom za uspostavljanje monitoringa ovih prividnih lepotica.
Manje poznata lepotica, jednogodišnja krasolika (Erigeron annuus), zauzima treću poziciju po rasprostranjenosti na teritoriji Grada Novog Sada, na osnovu istraživanja, sprovedenog 2018. godine.
Na prvi pogled ispod obrva, kao i svaka žena, zna da zavara, i da vam se učini da je u pitanju bela rada (Bellis perennis).
Međutim ne, ona je prava zver.
Poreklom je iz Severne Amerike i Kanade odakle je doneta u Evropu oko 1700. godine, gde se prvo gajila u vrtovima Beča, ali i u vrtovima i baštama Kine i Japana.
Lako se širi zahvaljujući vetru (anemohorija).
U zadnjih 20 godina, na području Evropske unije, invazivne vrste su uzrokovale štete od najmanje 12 milijardi evra godišnje, a očekuje se da će šteta rasti.
Kao i u životu naše vrste, lepotice su najopasnije.
Zato dobro osmotrimo okolinu, napravimo razliku između onoga što je štetno po životnu sredinu i onoga što nije, bez obzira kakav nam je prvi utisak i šta bismo voleli da nam krasi privatne zelene površine.
Preporučljiva mera u sprečavanju širenja invazivnih vrsta jeste njihovo mehaničko uklanjanje.
Posebno značajna mera jeste širenje svesti javnosti i edukacija stanovništva u vezi sa informisanjem o vrstama stranog porekla, koje žele da unesu u svoju baštu ili dvorište, kao i širenje znanja o prepoznavanju invazivne vrste uz pravovremena obaveštavanja institucija koje organizuju njihovo uklanjanje.
Dragi Novosađani, dobro posmatrajte!
Preuzmite android aplikaciju.
