Temišvar – srpski grad u Rumuniji, sedište kulturnog i istorijskog života Srba u Rumuniji i sedište Eparhije temišvarske Srpske pravoslavne crkve. To je naš rumunski pobratim, a rekli bismo mnogo više od bratskog grada.
Saradnja Novog Sada i Temišvara uspostavljena je 2005. godine, a istorijske veze našeg naroda sa ovim gradom čak nekoliko vekova ranije.
Po istorijskim zapisima, Srbi naseljavaju ovo područje još u XVII veku, a u jednom periodu istorijskog razvoja predstavljaju i većinsko stanovništvo ovog grada.
Iako danas u Temišvaru, prema dostupnim podacima, živi oko 25.000 Srba, naš narod pored statusa manjinskog naroda, ima i status starosedeoca u ovom gradu.
U Temišvaru se istinski neguje srpska kultura, istorija i jezik. U ovom gradu se i dalje obrazuju srpska deca na maternjem jeziku, zahvaljujući Srpskoj teoretskoj gimnaziji „Dositej Obradović“. Nju pohađaju deca od predškolskog uzrasta do osmog razreda osnovne škole, kao i dva odeljenja gimnazijalaca.
Na Univerzitetu u Temišvaru postoji Katedra za srpski jezik i književnost, a u ovom gradu postoji i srpski kulturni centar.
Saradnja našeg grada i Temišvara prožeta je saradnjom naših naroda, i uzajamnim negovanjem prava manjina. Na Radio – televiziji Vojvodina i Radio Novom Sadu emituje se program na rumunskom jeziku, dok se sa Radio Temišvara može čuti program na srpskom jeziku.
Gradovi pobratimi najviše sarađuju u oblasti kulture. Brojne manifestacije održavaju se u oba grada, a na kojima nastupaju muzičari, umetnici i kulturni radnici iz oba bratska grada.
Najpoznatiji je svakako Revolution festival, koji se već godinama unazad održava u Temišvaru u organizaciji novosadske EXIT fondacije, i koji okuplja i muzičare i omladinu iz bratskih gradova.
Zanimljiv je podatak da je i Temišvar, zajedno sa našim gradom proglašen za Evropsku prestonicu kulture za 2021. godinu, i da su u planu bili mnogobrojni zajednički projekti.
Oni su trebali da se održavaju u bratskim gradovima u svrhu realizacije prestižne kulturne titule.
Međutim, kako je zbog epidemijske situacije sa koronavirusom, došlo do pomeranja celokupne organizacije, naš grad je postao Evropska prestonica kulture 2022. godine.
Ovo pomeranje zadesilo je i Temišvar, kojem je ova prestižna titula dodeljena ipak za 2023. godinu, pa su se gradovi pobratimi nažalost razišli u realizaciji manifestacija u svrhu Evropske prestonice kulture.
Osim u oblasti kulture, prijateljstvo bratskih gradova je ostvareno i kroz uzajamne susrete učenika, studenata, sportista i privrednika iz bratskih gradova. Na ovaj način je ostvarena saradnja u oblasti obrazovanja, sporta i ekonomije.
Šta obići ukoliko vas put nanese u bratski Temišvar?
Pre svega, treba znati da Temišvar nije uopšte daleko od Novog Sada, da je udaljenost bratskih gradova 144 km, i da se autom stiže u ovaj grad za nešto više od dva sata vožnje.
Temišvar je treći grad po veličini u Rumuniji, sa oko 320.000 stanovnika. Leži na reci Begej, iako je ime dobio po reci Tamiš, koja je ranije prolazila ovim gradom.
Temišvar često nazivaju i Malim Bečom, s obzirom na arhitekturu koja dominira njegovim centrom, a koji je posledica uticaja koji su Habzburzi ostavili na ovaj grad.
Centar Temišvara čine tri trga: Trg pobede, Trg ujedinjenja i poput novosadskog – Trg slobode, a na kojima se nalaze najznačajnije znamenitosti ovog grada.
Trg pobede okružuje Rumunska saborna crkva Banatske mitropolije i zdanje Opere, sagrađene u 19. veku. Na trgu se nalazi kopija statue vučice sa Romulom i Remom, koju je ovaj grad dobio na poklon od grada Rima.
Trg ujedinjenja oivičen je impozantnom građevinom Srpske saborne crkve i Vladičanskim dvorom, i predstavlja sedište Eparhije temišvarske Srpske pravoslavne crkve.
Ova zdanja su sagrađena sredinom XVIII veka.
Takođe, ovaj trg okružuju i brojne palate, koje oslikavaju duh starog vremena, a među kojima se svojom lepotom posebno izdvaja Barokna palata.
Palata je nekadašnje sedište Srpske Vojvodine, i kasnije Vojvodstva Srbije i Tamiškog Banata, a danas je pretvorena u Muzej umetnosti.
Trg slobode, kao i u našem gradu, krasi Gradska kuća. Središte trga ispunjeno je statuama.
Osim svojim kulturno – istorijskim blagom, Temišvar pleni i prirodnim lepotama.
U gradu se može uživati i kroz panoramsko razgledanje, plovidbom Begejom. Takođe, svojom lepotom plene i zelene gradske oaze, poput Botaničke bašte i Parka ruža, koji daju poseban šarm ovom gradu.
Možda će najlepši osećaj prilikom posete ovom gradu pobratimu biti to što ćete gotovo sigurno u Temišvaru čuti naš jezik, i biće vam jasno da ovo prijateljstvo gradova i naroda svakodnevno živi na ulicama ovog grada.
Preuzmite android aplikaciju.
