Ulica Jovana Subotića nalazi se u neposrednoj blizini najužeg gradskog jezgra, kada se iz Šafarikove produži prema Temerinskoj ulici. Svoj naziv ova ulica duguje Jovanu Subotiću, poznatom srpskom advokatu, pesniku i političaru iz 19. veka.
Na samom početku ulice Jovana Subotića, na raskrsnici sa Masarikovom ulicom, nalazi se hram slovačke Evangelističke crkve.
Kako je slovačka zajednica tog doba bila siromašna zajednica, pripreme za izgradnju hrama vršene su dugo. Konačno, zajedničkim naporima izgradili su je Nemci i Slovaci 1866. godine, po projektu Jozefa Coceka. Tu je, ujedno, i rezidencija biskupa slovačke Evangelističke crkve u Srbiji.
Crkva je skladnih dimenzija, jednobrodna sa baroknim tornjem i trougaonim frontonom na glavnoj fasadi što objektu daje stilske karakteristike prelaznog doba baroka u klasicizam. U ovom hramu nema ikona, kao ni likova svetaca, što je u skladu sa teološkim doktrinama reformacije.
U blizini Evangelističke crkve, nalazi se zgrada Nemačke evangelističke crkvene opštine, građena u periodu između 1939. i 1940. godine.
Zgrada je građena u tada zastupljenom stilu, moderne, sa razvučenom osnovom koja nalikuje slovu T. Na sredini dvorišne fasade izgrađeno je niže, parterno dvorišno krilo. Ulaz u zgradu postavljen je na levi bočni zid, a iz njega se najpre ulazi u prostrano predvorje i nastavlja najpre do male, a zatim i do velike dvorane sa podijumom. Između dvorana se nalaze samo vrata na smicanje, pa se njihovim povlačenjem može dobiti jedan veliki prostor.
Ulična fasada je izvedena kao pravougaoni zid, sa pet uskih osa prozora postavljenih centralno i još po dva para istovetnih prozora, postavljenih desno i levo. Ovakvom postavkom prozorapostignut je naglašeni vertikalizam. Ova zgrada danas služi za potrebe Novosadskog pozorišta, koje se nalazi odmah pored.
Novosadsko pozorište – Újvidéki Színház osnovano je 27. januara 1974. godine, a svoj „pozorišni život“ otpočelo je predstavom „Mačja igra“, komadom Ištvana Erkenja.
Na sadašnjoj adresi, u ulici Jovana Subotića 3 – 5, nalazi se od 1985. godine, kada se trupa preselila u prostorije nekadašnje Kamerne scene teatra Ben Akiba i od tada je postalo njeno stalno sedište.
Osnovna premisa osnivanja Újvidéki Színház bila je očuvanje kulturnog indetiteta Mađara u AP Vojvodini.
Vremenom, ova institucija, od velikog značaja za Nacionalni savet mađarske nacionalne manjine, prevazišlo je osnovne okvire i preraslo u jednu od najvažnijih kulturnih institucija u Novom Sadu. Koliko je međusobno razumevanje u svakom smislu te reči bitno, najbolje govori činjenica da se u Novosadskom pozorištu i danas igraju predstave na mađarskom jeziku, uvek sa simultanim prevodom na srpski.
Uprava Novosadskog pozorišta uvek se trudila da unese što više raznolikosti u svoj repertoar okupljajući najbolje reditelje i glumce, a oni koji su već sarađivali sa ovom trupom, uvek to sa velikom radošću ponovo čine.
Za pozorišne glumce kažu da su jedni od najsujevernijih ljudi, da je izraz kada nekome hoćemo da poželimo sreću „Slomi nogu“ nastao upravo u jednom od pozorišta, kao i da svaka pozorišna trupa ima neke svoje osobenosti, rituale i događaje, karakteristične samo za njih.
Novosadsko pozorište ima čak dva takva događaja, svojstvena samo njihovoj trupi.
Naime, prvi je taj da jednom godišnje Újvidéki Színház organizuje Dramsko takmičenje mađarskih vojvođanskih pisaca tokom kojeg u roku od jednog dana tri pisca napišu tri teksta, za tri reditelja i tri glumačke ekipe koje, opet, u toku narednog dana spreme tri predstave koje iste večeri izvedu pred publikom.
Drugi, pak, nesvakidašnji događaj je „sahrana predstave“. To je, naime, način da se glumci oproste od predstava koje odlaze u „penziju“. Predstava tada dobija potpuno druge, neobične obrise, u nju se učitavaju nove, nadasve duhovite priče koje omogućavaju glumcima da pokažu svoje znanje, zanat, talenat, humor – zapravo kompletnu glumačku ličnost.
Sredinom 2019. godine, nakon više od četiri decenije od kako se Novosadsko pozorište nalazi na sadašnjoj adresi izvršena je sveobuhvatna rekonstrukcija pozorišta.
Postavljena su nova sedišta, srušen je stari balkon, pa je otvoren zadnji deo gledališta i samim tim pružen bolji pogled na scenu. Velika sala je biti okrečena i postavljen je novi pod.
Preko puta Novosadskog pozorišta, na uglu ulica Jovana Subotića i Vojvode Bojovića nalazi se grkokatolička Plebanija iz 1820. godine, sedište grkokatoličke crkvene opštine.
Grkokatolička parohija u Novom Sadu postoji od 1780. godine i pripada Grkokatoličkoj eparhiji Svetog Nikole u Ruskom Krsturu, koja okuplja oko 3.000 vernika, 2.500 Rusina i oko 500 Ukrajinaca.
Sa suprotne strane ulice, na uglu koji ulica Jovana Subotića čini sa ulicom Svetozara Miletića, nalazi se Rusinska grkokatolička crkva Svetih apostola Petra i Pavla.
Zanimljivo je da je izgradnja ove crkve započeta 1820. godine, ali je završena tek 1847. godine.
Ono po čemu se posebno ističe ova crkva su tri ikone urađene u tehnici mozaika: ikona Sv. Pavla, ikona Sv. Petra i centralna ikona Isusa sa krstom iznad glave, postavljene u pročelju hrama, na 150 godišnjicu od izgradnje. Ove tri ikone zajedno sačinjavaju trodelnu sliku, u slikarstvu poznatu kao triptih, a delo su budimpeštanskog profesora likovne umetnosti Lasla Puškaša.
Ikone su izrađene u vizantijskom stilu, u tehnici mozaika prilikom čega su korišćeni posebno izrađeni delovi od muranskog stakla, napravljenog u čuvenoj fabrici „Olsoni“ na ostrvu Murano u Veneciji. Osim toga, upotrebljeno je čak 35 boja.
U nastavku ulice, na broju 11 nalazi se Vatrogasni savez grada Novog Sada, osnovan 1949. godine.
Najstarije dobrovoljno vatrogasno društvo u Novom Sadu je osnovano 1872. godine, a dom novosadskih vatrogasaca je bio na uglu Trifkovićevog trga i današnje Njegoševe ulice. Vatrogasno društvo je tada bilo sastavljeno isključivo od dobrovoljaca, koje su uglavnom činile novosadske zanatlije.
Zvono za uzbunu da treba ići gasiti požar oglašavalo bi se sa Gradske kuće. Tada bi se ispred Vatrogasnog doma skupljali vatrogasci – dobrovoljci, koji su za potrebe gašenja požara imali na raspolaganju jedna kola i dva para konja
Sistem protivpožarnog uzbunjivanja tada je funkcionisao tako što je Novi Sad bio izdeljen na pet rejona, a osmatrač sa kule bi, kada uoči gde je požar, udarao u zvono toliko puta u zavisnosti od broja rejona u kojem je izbio požar. Tako su oni vatrogasci koji bi se našli u blizini mogli pohitati da gase požar ili da preduzmu određene preventivne radnje do dolaska ostalih kolega. Na dužnosti su, i danju i noću, uvek bila dva vatrogasca koja su pazila na pojavu požara.
Bilo kako bilo, Vatrogasni dom u ulici Jovana Subotića 11 danas je mesto koje zajedno koriste profesionalna Vatrogasna brigada Novi Sad, Dobrovoljno vatrogasno društvo Novi Sad i Vatrogasni savez Grada Novog Sada.
I, to bi ukratko bila priča o ulici Jovana Subotića, jednoj od onih novosadskih ulica, koje u sebi nose puno istorije.
Većina Novosađana ovom ulicom se uglavnom samo proveze, bilo gradskim autobusom, bio automobilom ili nekim drugim prevoznim sredstvom, a bilo bi sjajno kada bi odvojili malo slobodnog vremena i prošetali ovom ulicom ili otišli na neku od pozorišnih predstava u Novosadskom pozorištu.
Ukoliko imate zanimljivu priču o nekoj od novosadskih ulica koju biste želeli da podelite sa ostalim čitaocima, pišite nam na gradskeinfo@gmail.com sa naznakom Moja ulica.
Preuzmite android aplikaciju.
