Folklandska ostrva predstavljaju arhipelag od 760 ostrva koji se nalazi u južnom delu Atlantskog okeana blizu obale Južne Amerike.
Arhipelag je dobio naziv po folklandskom viskontu Entoni Kariju, poslodavcu moreplovca Džona Stronga koji je doplovio do ostrva 1690. godine. Folklandski viskont je bila plemićka titula u Škotskoj. Drugi naziva za ova ostrva su Malvinska, koji koriste Argentinci.
Arhipelag je prekomorska teritorija Ujedinjenog Kraljevstva, mada ga i Argentina smatra svojom teritorijom. Površina arhipelaga je 12.200 km2. Najveća ostrva su Istočni Folkland (6610 km2) i Zapadni Folkland (4530 km2). Na arhipelagu živi oko 3500 stanovnika. Oko 43% stanovništva je rođeno na ostrvima. Oko 60% se izjašnjava po nacionalnosti kao Folklanci, a oko 30% kao Britanci. Svaki deseti stanovnik je došao sa ostrva Sveta Jelena (zavisna britanska teritorija u Atlantiku), a 5% stanovnika se izjašnjavaju kao Čileanci.
Do 1985. godine u sastavu ovog arhipelaga bila su i Južna Džordžija i Južna Sendvička ostrva koja sada imaju poseban status.
Glavni grad ostrva je Port Stenli sa oko 2500 stanovnika. Glavne privredne delatnosti na ostrvu su gajenje ovaca i prerada vune. Najvažnija vrste ovaca na ostrvima su polvart i korijedejl. U teritorijalnim vodama oko arhipelaga su 1992. godine pronađeni nafta i prirodni gas pa se privreda sve više usmerava ka tim delatnostima. Ostrvom upravlja guverner koji se bira od strane britanskog parlamenta.
Sporovi oko ostrva između Ujedinjenog Kraljevstva i Argentine vuku korene iz XIX veka. Pregovori oko statusa arhipelaga počeće 1960. godine pod okriljem Ujedinjenih nacija. Sukob će se produbiti 1982. godine. Šest godina ranije u Argentini na vlast dolazi vojna hunta. U martu 1981. godine počinju protesti protiv vlasti zbog loše ekonomske situacije. Kako bi skrenuti pažnju naroda sa ekonomskog standarda, a verujući da Ujedinjeno Kraljevstvo neće intervenisati, početkom aprila 1982. godine Argentina je okupirala arhipelag. Svega dva dana kasnije, britanska premijerka Margaret Tačer donosi naredbu o odbrani Folklanda. Britanski brodovi isplovljavaju iz luke Plimut, a Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija donosi rezoluciju 502 o obustavljaju neprijateljstava i vraćanju poseda u okvir Ujedinjenog Kraljevstva. Do kraja aprila Britanci uspostavljaju vazdušnu bazu na ostrvu Asension, svom posedu u Atlantiku, odakle su poletali bombarderi na Port Stenli.
Pod tim okolnostima, 23.04. predao se jedan argentinski garnizon od 140 ljudi. Nekoliko dana kasnije, britanske podmornice potapaju argentinsku krstaricu General Belgrano sa kojom tone i 200 mornara. Kasnije će ovaj događaj biti okarakterisan kao kontroverzan iz razloga što se argentinska krstarica povlačila prema argentinskoj obali dalje od sukoba, dok su britanske nuklearne podmornice dejstovale zbog pogrešnih informacija. Početkom maja Argentinci potapaju britanski razarač Šefild ali bez žrtava. Sredinom maja britanska vojska napala je severno ostrvo Pebl gde se nalazila argentinska vojna radio stanica. Konačno, 14.06. argentinska vojska na arhipelagu priznala je poraz i povukla se u svoje teritorijalne vode.
Danas na Folklandskim ostrvima postoji samo jedan novinski nedeljnik. Izlaze petkom i nazivaju se „Pingvinske vesti“ (The Penguin News). Na arhipelagu nema velikih supermarketa niti restorana. Postoji sedam pabova koji piće toče isključivo u flašama. Postoji samo jedna banka, bez bankomata. Najpovoljnije vreme za posetu ostrvima je od oktobra do aprila kada je leto na južnoj hemisferi pa je temperatura nešto toplija. Arhipelag je dom crnobradog albatrosa (65% svetske populacije nalazi se na Folklanskim ostrvima). Ovde su drveća retka. Iz tog razloga vetar je svakodnevna pojava. Na ostrvima oko 250 dana godišnje je kišovito, dok se povremeni sneg može očekivati svakog dana u godini. Na ostrvima se i dalje može naići na obeležena minska polja iz rata 1982. godine. Aerodrom u Port Stenliju je povezan avio linijama sa Santjagom (Čile) preko Punta Arenasa, jednom nedeljno i sa Engleskom, letovima Britanskog ministarstva odbrane, dva puta nedeljno.
Na ostrvima postoji i zatvor sa 13 ćelija za meštane i goste koji se ne ponašaju u skladu sa zakonom. Zvanična valuta je folklandska funta koja ima vrednost u odnosu na britansku 1:1.
Arhipelag je poznat po kolonijama oko milion pingvina. Ovde se može naći pet vrsta: kraljevski, gento, rokhoper, makaroni i magelan.
Autor: dr Rastislav Stojsavljević
Stavovi izneti u ovom tekstu su autorovi i moguće je da isti ne predstavljaju stavove naše redakcije.
Prethodni autorski tekst dr Rastislava Stojsavljevića možete pročitati ovde:
Preuzmite android aplikaciju.
