“Srpski narod je zarad očuvanja strašne ideološke zablude o famoznom „bratstvu i jedinstvu“ počinio užasan greh prema nesmirenim senima neopojanih moštiju stradalnika umorenih od strane ustaških krvoloka u genocidu Drugog svetskog rata, koje su u monstrouznim jamama, tim hramovima duhova nepravde, gotovo pola veka „vapile“ za dostojnim upokojenjem u nadi da će ih jednom prepoznati nesavršeni razum ljudski.“ Kazao je to jednom Dobrica Ćosić.
Taj greh odavno je bio prestigao veličinu dimenzija kazamata „jasenovačke industrije smrti“ u kojoj je svoj poslednji životni dah ispustilo nekoliko stotina hiljada novomučenika mučeničkog XX stoleća.
Međutim, upravo u pomenutom zaboravu moramo potražiti i klicu tragedije i zlehudog udesa vaskolikog srpstva, koje su ga zatekle gotovo na kraju tog istog XX veka i to na prostoru koje se od davnina na Zapadu Balkana nazivalo Krajinom ili Srpskom Krajinom, a gde će u četiri godine poslednje decenije drugog milenijuma funkcionisati država koja će u večnom pamćenju kolektiviteta poneti ime: Republika Srpska Krajina.
Prema popisu stanovništva u Republici Hrvatskoj iz 1991. godine, od ukupnog broja od 4.784.265. popisanih građana, pripadnika srpske nacionalnosti bilo je 581.663 ili 12,15%.
Na prostorima Krajine tih godina živelo je oko 290 hiljada građana, uglavnom Srba, a progonom i iseljavanjem srpskog stanovništva iz drugih delova Hrvatske, taj broj biće povećan na gotovo 430 hiljada u 1994. godini.
Nerešeni status Krajine, uz neprestane političke krize unutar njenog rukovodstva i u situaciji međunarodnog ekonomskog i vojnog embarga, dovele su položaj krajiških Srba u veoma tešku poziciju.
Pomenuto stanje iskoristile su hrvatske vlasti koje su se od Vašingtonskog sporazuma iz 1994. godine i prestanka bošnjačko-hrvatskog rata u Bosni i Hercegovini, a uz neograničenu pomoć američkog vojnog i političkog estabilišmenta, kao i uz direktno angažovanje američke vojne „privatne“ kompanije MPRI koja je imala ugovore sa američkom vojskom, temeljno vojno i politički pripremale da jednom velikom operacijom unište RSK i učine kraj viševekovnom prisustvu srpskog naroda na prostorima Dalmacije, Like, Banije, Korduna i Slavonije.
Nepromišljenim odbijnjem mirovnog plana SAD, Evropske unije i Ruske Federacije, (upamćenog kao Z-4, kojeg doduše nije prihvatila ni hrvatska strana) od strane rukovodstava Republike Srpske Krajine, Srbije i Republike Srpske, predstavnicima Severoatlantskog vojnog saveza NATO, ali i Hrvatske, poslužilo je kao izgovor i povod da u maju 1995. godine, u okviru operacije Bljesak, izvedu napad na UNPA zonu Zapad, odnosno Zapadnu Slavoniju, kada su hrvatske snage okupirale pomenutu teritoriju i tom prilikom proterale oko 30 hiljada Srba, što je bilo praćeno neviđenim razaranjima, pljačkom i masovnim ubijanjem oko stotinjak civila koji nisu uspeli ili nisu želeli na vreme da napuste svoje domove.
Uz direktno angažovanje ratne avijacije NATO, slične scene ponoviće se samo tri meseca kasnije u zapadnim delovima RSK.
Bez obzira što su srpske vlasti Krajine u „predvečerje“ početka operacije „Oluja“ prihvatile mirovni plan Z-4 o postojanju teritorijalne samouprave srpskog naroda u suverenoj Hrvatskoj, Hrvatska je odlučila da bez odlaganja krene u zločinačku „vojno-redarstvenu“ akciju.
Planove i još važnije, ciljeve operacije izneo je sam predsednik Hrvatske i vrhovni komandant hrvatskih oružanih snaga Franjo Tuđman na sastanku vojnog, obaveštajnog i političkog vrha države na Brionima 31. jula 1995. godine, kada je rekao: „…Zadajmo im takve udarce, da Srbi sa ovih prostora praktično nestanu…“, a uz ironičan ton i podsmeh, hrvatski „vrhovnik“ je nastavio da obrazlaže pojedinosti predstojeće operacije:
„Lijepo je to rekao sada admiral – zatvoriti im preostala troja vrata, ali im ne daš nigdje izlaza, da se izvuku, da pobjegnu, nego ih prisiljavaš da se bore do kraja, što iziskuje veće angažiranje naših snaga i mogućnost većih gubitaka po nas. Prema tome, dajte da uzmemo u vojnom razmatranju i tu mogućnost da im negdje ostavimo put da se mogu dijelom izvući… Preko medija javljajte, ne da su im otvoreni putevi, već da je opaženo da se civili izvalače tim i tim… Znači, jedan letak, ovako, poručite Srbima: opće rasulo, pobjeda hrvatske vojske uz podršku svijeta, itd. Srbi, vi se već povlačite preko, itd, a mi Vas pozivamo da se ne trebate povlačiti, mi Vam jamčimo… Znači, na taj način im dati put, a jamčiti tobože građanska prava, itd…“.
Naravno, ni ova kao ni izjava istog tog Tuđmana „… da Hrvatska to nije željela, rata ne bi ni bilo…“nisu bili dovoljni ni Međunarodnom krivičnom tribunalu za ratne zločine u bivšoj Jugoslaviji, ili Haškom tribunalu, da oglase krivim za počinjene zločine NIJEDNOG političkog ili vojnog predstavnika Hrvatske, ali i nijednog hrvatskog građanina, u godinama koje su usledile posle „Oluje“, pa evo, sve do danas.
„Oluja“ je počela 4. avgusta 1995. godine u 5 časova ujutro.
Napad je izveden na zapadne delove Krajine i već od ranih jutarnjih časova, sva lička, kordunaška, banijska i dalmatinska naselja i varoši bile su zasute raketnom i artiljerijskom paljbom. Takođe, dejstvovala je i ratna avijacija. Na tridesetak mesta probijen je front u dužini preko 1000 kilometara.
Navedeni podatak i činjenica da su krajiške civilne i vojne vlasti u poslepodnevnim časovima toga dana naredili opštu evakuaciju civilnog stanovništva, a potom i vojske, navele su oko 200 hiljada ljudi da samo sa manjim delovima svoje pokretne imovine, a često i jedino sa ručnim prtljagom u traktorima, automobilima i sa odsustvom gotovo svake organizacije, krenu zakrčenim putevima prema Republici Srpskoj i dalje prema Beogradu i to u potpunu životnu neizvesnost.
U prepodnevnim časovima, narednog dana, 5. avgusta, hrvatske snage predvođene generalima Antom Gotovinom, Antom Kotromanovićem, Petrom Stipetićem i drugima, ušle su u potpuno prazan Knin.
U času kada su se prve kolone izbeglica kretale duž Bulevara Arsenija Čarnojevića u Beogradu, na drevnoj kninskoj tvrđavi, Franjo Tuđman je podigao hrvatski barjak, koji se na tom mestu nikada ranije nije zavijorio.
Otpor snaga generala Mileta Mrkšića, Milosava Sekulića, i drugih starešina Srpske vojske Krajine trajao je do 6. avgusta, a onda su sve borbe obustavljene.
U napadu na RSK učestvovalo je oko 150 hiljada pripadnika hrvatskih snaga, dok je granice ove najzapadnije srpske države branilo svega dvadesetak hiljada vojnika i starešina.
Bez pomoći Savezne Republike Jugoslavije i Republike Srpske, koje su se obavezale da će u slučaju napada na RSK i vojno intervenisati (što se nikada nije dogodilo), srpske snage i narod Krajine bili su osuđeni na propast.
Krajina je pala. Srpski narod, koji je na ovim prostorima živeo i preko jednog milenijuma, proteran je u nekoliko dana 1995. godine. Usledile su pljačke, materijalna razaranja i tortura nad onim Srbima, uglavnom starije životne dobi i u bio-fizičkom stanju nemoći, koji su uglavnom na brutalne načine pobijeni.
Humanitarne organizacije, kao i različite komisije UNPROFOR, utvrdile su da su hrvatske snage u akciji Oluja ubile 2348 lica srpske nacionalnosti (1080 njih se vodi kao nestalo), dok je do 1998. godine ubijeno ili nestalo još 65 građana (34 ubijenih i 31 nestali), odnosno krajiških Srba koji Krajinu nisu napustili posle agresije Republike Hrvatske 1995. godine.
Postament sramote hrvatske države zaliven krvlju nevinih, dodatno je ojačan odlukom hrvatskih vlasti o oduzimanju stanarskih prava nad domovima koji su bili u „društvenom vlasništvu“ od prognanih građana srpske nacionalnosti.
Takođe, spaljena i uništena imovina, biće uklonjena ukoliko je proterani građani ne koriste u nekom propisanom zakonskom roku. Hrvatska je ovaj zakon, npr, usvojila kada je već bila članica Evropske unije.
Janko Velim
Danas je Hrvatska i članica NATO i Evropske unije i drugih svetskih tela i organizacija.
Proterano srpsko stanovništvo uglavnom se nije vratilo u svoje domove, niti je bilo kada neki nadležni međunarodni organ vršio pritisak na hrvatske vlasti da na human i zakonit način reše pomenuto pitanje i u korist unesrećenih stotina hiljada prognanih Srba.
Naprotiv, Oluja je postala deo nacionalnog identiteta hrvatskog naroda i onaj potrebni, a nikada do tada dosanjani ili ostvareni pobedonosni udeoni kamen državotvornosti na kome bi trebalo da počiva svaka dostojanstvena država.
Jedino, niko hrvatskom narodu nije objasnio da se dostojanstvo ne stiče zločinom i proslavom tragedije drugog naroda.
Krajišnici, prognanici, Krajinu čuvaju u srcu i u tegobnim snovima o izgubljenim životima i domovima. Živote ne možemo vratiti, ali zato domove možemo pružiti i ponuditi živim krajiškim stradalnicima da postanu i ostanu onaj najbolji deo plamteće snage srpstva i u Srbiji i Republici Srpskoj. Srbija danas pamti!
U Hrtkovcima obeleženo 30 godina od egzodusa Srba iz Hrvatske i BiH
Preuzmite android aplikaciju.
