Za upoznavanje istorije jednog podneblja glavni „alat“ su knjige, spisi i priče naroda čije je to viševekovno ognjište. Za „noviju“ istoriju Novog Sada istoričari raspolažu i mapama, a jedna takva dostupna je i široj javnosti.
U pitanju je mapa Habzbrurškog carstva nastala u prvoj polovini 19. veka, a dostupna je svima na sajtu Arcanum.
Upravo na ovoj mapi možemo videti Novi Sad iz perioda od pre dvesta godina, a više je nego očigledno koliko se grad promenio.
Novi Sad obeležen je kao Neusatz.
U samom gradu prepoznatljive su neke ulice čiji novi asfalt i danas prolazi istom trasom. Takve su, između ostalih, Futoška i Jevrejska ulica, Kisačka i Temerinska ulica, kao i Ulica Braće Ribnikar.
Na mapi zapadno od današnje Glavne železničke stanice nema naseljenog prostora, a na jugu, na mestu današnjih Limana, takođe nema ništa. Poznato je da je na tom mestu u to vreme bilo močvarno zemljište.
Zapadno od današnjeg Futoškog parka ova mapa ne beleži naseljeni prostor. Na mestu Futoškog puta i Veternika locirane su Donja šuma (Unter Wald), ali i Govoreća, ili brbljiva šuma (Prater Wald).
Ako odemo još zapadnije, stižemo i do Futoga, tada označenog kao Futak. Razlikovali su se Stari (istočno) i Novi Futog (zapadno). Na mapi iz 19. veka vidljiv je i Begeč (Begecs).
Iznad šuma, na prostoru današnjih naselja Jugovićevo i Sajlovo, jasno je ucrtano Donje Sajlovo, tačnije Dolnje Seilova. Ispisano u pravcu ka severu je i Klisza, što predstavlja područje koje i danas nazivamo Klisa.
Takođe, na severu su ucrtane Gornja šuma (Ober Wald), ali i Ostrvo Vuković (Vukovitz Insel). Ucrtano je i Fleischhacker Insel, što može biti Mesarsko ili kasapinsko ostrvo, a moguće je i da je u pitanju samo naziv po prezimenu, kao u slučaju Vukovića. Upravo kroz središte ovog prostora danas prolazi auto-put E-75.
Ako krenemo istočno od grada, uvidećemo i Kapetanovu adu (Kapitanova Ada), stari tok Dunava, kao i Petrovaradinsko ratno ostrvo (Petewardeiner Kriegs Insel). Na tom mestu danas su Radna zona Sever 4 i naselje Šangaj.
Poređenje mapa Novog Sada iz 19. i 21. veka jasno prikazuje koliko se grad i njegovo okruženje izmenilo, a to potkrepljuju i demografski podaci.
Novi Sad je sredinom 18. veka imao oko 20.000 stanovnika, dok je sada u Srpskoj Atini preko 350.000 stanovnika, uz konstantan porast tog broja.
Poređenja radi, u 18. veku Budimpešta je imala oko 200.000 stanovnika, dok danas ima skoro 2 miliona, Amsterdam je imao oko 200.000 (danas 1.1 milion), dok je Beograd tada imao manje stanovnika od Novog Sada, svega 15.000, a danas u prestonici stanuje 1.5 milion stanovnika.
Kroz mnoge vlasti i različite režime Novi Sad je u poslednja dva veka dobio potpuno novu dimenziju, a neminovno je da će se kroz narednih 200 godina grad takođe proširiti i značajno izmeniti.
Kako će tada izgledati nećemo doživeti da vidimo, ali odgovore možda ima veštačka inteligencija:
Novi Sad u budućnosti – Bulevar oslobođenja kao pešačka zona, Futoška pijaca nalik Akropolju (FOTO)
Preuzmite android aplikaciju.
