Padine Fruške gore zahvaljujući odličnom geografskom položaju, klimi, ali i uticaju Dunava imaju idealne uslove za uzgoj raznih sorti vinove loze i proizvodnju kvalitetnih vina.
Zbog toga je Novi Sad od davnina bio poznat, ne samo kao grad zanatlija, već i kao centar trgovine vinom, a po proizvodnji i preradi grožđa prednjačili su Sremci: Petrovaradin, Sremska Kamenica, te Sremski Karlovci i Irig.
Kako objašnjava direktor Istorijskog arhiva grada Petar Đurđev značaj koji je ta privredna grana imala u životima ljudi na ovim prostorima najbolje oslikava ime našeg grada. Petrovaradinski šanac nakon dobijanja statusa slobodnog kraljevskog grada 1748. godine preimenovan je u Novi Sad, a „sad“, pored bašta, znači i mlad vinograd ili loza.
„Zanimljivo je da i deo grada, Adamovićevo naselje, nosi ime po imućnom vinaru“, kaže Đurđev. „Kvart je dobio ime po uglednoj porodici Adamović, odnosno po Aleksandru Šandoru Adamoviću, koji je na tom delu tadašnje periferije Novog Sada podigao veliki rasadnik iz kog su obnovljeni mnogi vinogradi, nakon što su bili desetkovani zbog velike štete koju je naneo insekt koji napada lozu.“
Porodica Adamović
Porodica Adamović u drugoj polovini 19. i prvoj polovini 20. veka bila je poznata po trgovini vinom, zahvaljujući kojem su stekli veliko bogatstvo, a najveštiji u tome bio je Šandor Adamović, koji se školovao u Pešti. Osim, tada najvećeg rasadnika u srednjoj Evropi, porodica je posedovala vinograde u Sremskoj Kamenici i Rakovcu i fabriku penušca “Fruškogorac“, na početku današnje Ulice Petra Drapšina, u kojoj su primenjeni francuski recepti i tehnologija. Kvalitet njegovih vina potvrđen je na prestižnim izložbama u evropskim metropolama.
Fabrika penušca je ugašena nakon Drugog svetskog rata, zemlja je podeljena građanima, na prostoru vinograda u Sremskoj Kamenici sagrađeni su Novi Ledinci, a mašine su završile u “Navipu“.
Osim naziva dela grada, ostale su zapisane i reči hvale za novosadsko “piće bogova“. U Enciklopediji Novog Sada, kaže Đurđev, može se naći podatak da je arhimandrit manastira Rakovac na Fruškoj gori Prokopije Bolić zabeležio da su još u 16. i 17 veku fruškogorska vina bila cenjenija od poznatih mađarskih tokajskih, a mišljenje i ukus arhimandrita delio je i bibliotekar ugarskog kralja i reformatora Matije Hunjadija, dok je navodno knez Lihtenštajna imao opasku da putujući od Beča nigde nije pio bolje vino od karlovačkog.
„Sremci su svakako prednjačili u prozvodnji vina, pa je tako 1930. godine na velikoj prodajnoj izložbi u Sremskim Karlovcima učestvovalo više od 300 izlagača iz 26 sremskih mesta“ – napominje Đurđev. „Koliko je trgovina i proizvodnja vina bila rasprostranjena ilustruje podatak da je 1869. godine u Novom Sadu osnovano Akcijsko društvo za trgovinu vinom, s idejom da se reguliše proizvodnja kako bi građani mogli da kupuju vino uvek istog kvaliteta. Uprkos dobroj nameri organizacija nije bila dugog veka. U svojim spisima istoričar Malhior Erdujhelji zabeležio je da je 1888. godine Novosadsku zadrugu za proizvodnju vina osnovao i Franja Bruk, a udružilo se oko 170 proizvođača. Međutim, ni ta zadruga nije potrajala, ali vinogradarastvo na obrocima Fruške gore nastavilo je uspešno da se razvija.
Vremenom i modernizacijom usavršen je proces pravljenja vina, a za uvođenje i upotrebu naučno proverenih metoda u preradu grožđa najzaslužniji su bili stručnjaci iz Instituta za vinogradarstvo i vinarstvo s Poljoprivrednog fakulteta. Najveća vinarija na području Novog Sada bio je pogon “Navipa”, pod imenom “Fruškogorac” u Petrovaradinu, a njegovi vinogradi do nedavno protezali su se prema Alibegovcu. “Navip“ je bio poznat po karlovačkom rizlingu, fruškogorskom belom vino, sovinjonu i neoplanti. Fabrika, nažalost, deli sudbinu s drugim velikim novosadskim gigantima, te je preduzeće u bankrotu od 2015. godine.“
Preuzmite android aplikaciju.
