Miloš Crnjanski (Čongrad, 26. 10. 1893 – Beograd, 30. 11. 1977), jedan od naznačajnih klasika savremene srpske književnost, otpočinje svoje književno delovanje u toku Prvog svetskog rata i neposredno posle rata kao nosilac i jedan od najvažnijih predstavnika srpske književne avangarde.
Zatekavši se u Beču kao student Univerziteta u trenutku kada je rat počeo, Crnjanski je prisilno regrutovan kao austrougarki oficir. Ratna stradanja, smrt i besmisao razaranja, koja je neposredno doživeo, presudno su uticali na karakter njegovih ranih dela, od pesama koje objavljuje u zagrebačkim časopisima Savremenik i počev od 1917. godine, do zbirki Lirika Itake (1919), kraće proze Sveta Vojvodina (1919), Priča o muškom (1920) i poetskog romana Dnevnik o Čarnojeviću (1921).
Već u toku rata, 1917. i 1918. godine, Crnjanski objavljuje u zagrebačkom Savremeniku antiratne pesme koje će izazvati polemike i nagovestiti poptpuno nove poetičke okvire u kojima će se razvijati avangardna književnost posleratnog perioda.
Ove pesme nose ideje o slomu svih tradicionalnih vrednosti, besmislu ratnog stradanja, ali i osećanje tragične povezanosti pre svega mlade generacije, bez obzira na stranu u kojoj su učestvovali. Uz druge pesme, Crnjanski će ih nešto kasnije uvrstiti u zbirku Lirika Itake, u okviru ciklusa „Vidovdanske pesme“ (1919).
Zbirka Lirika Itake objavljena je 1919. godine u izdanju S. B. Cvijanovića. Ratna tematika, uz središnji motiv povratka vojnika u domovinu, suštinski određuje karakter jedne od najznačajnijih pesničkih zbirki srpske književne avangarde.
Zbirku Priče o muškom Miloš Crnjanski objavio je 1920. godine. Kao i u ranoj lirici, ratna tematika, tragično osećanje sveta i gađenje prema ratnim užasima osnovne su karakteristike njegove rane proze. Poetski roman Dnevnik o Čarnojeviću štampan je u br. 1. čuvene Biblioteke „Albatros“ koju su 1921. godine pokrenuli mladi avangarni pisci. Takođe inspirisan upravo završenim ratom, ovaj roman se po velikom uticaju koji je imao na dalje književne tokove izjednačava sa zbirkom Lirika Itake.
Preuzmite android aplikaciju.
