Srpska čitaonica u Novom Sadu nastala je u 19. veku kao mesto koje će da integriše kulturni život Srba u vremenu kada su se oni borili za svoju slobodu.
Srpska čitaonica preteča je onoga što danas poznajemo kao Gradsku biblioteku, s tim da je Srpska čitaonica u tom vremenu imala mnogo više učešća u kulturnom i društvenom životu, pre svega zbog odluka koje je donosila. Na čelnom mestu ove institucije nalazili su se mnoge značajne ličnosti toga doba, a neke od odluka koje su se dogodile na sednicama ostaće zauvek u amanet Novosađanima.
Nastanak Srpske čitaonice
Srpska čitaonica nastala je 1845. godine. Za njeno osnivanje od Peštanske vlasti borili su se znameniti Srbi, ali i mnogobrojno stanovništvo grada koje je želelo da osnaži svoju kulturnu, društvenu i nacionalnu poziciju. Rad Srpske čitaonice se organizovao i godinu ranije pre njenog osnivanja, jer su za osnivanje bili potrebni ljudi, sredstva i donacije. Poznata su bila okupljanja širom Novog Sada kako bi znameniti i imućni Srbi mogli da učestvuju i ostave svoj lični pečet u nastajanju nečega što će biti značajno za dodatnu edukaciju i život tadašnjih, ali i budućih generacija. Prema članku Kulturnog centra Novi Sad prva osnivačka skupština Srpske čitaonice dogodila se 23. septembra 1845. godine u zgradi Grčke škole, na adresi Grčkoškolska ulica broj 3.
Od tada pa nadalje, na dobro poznatom mestu svih Novosađana, Dunavskoj 3, počela je sa radom čitaonica koja je svojim prikupljenim književnim fondom postala novo mesto okupljanja stanovnika grada.
Svoj puni sjaja Srpska čitaonica doživela je u drugoj polovini 19. veka kada je zaista počela da ostvaruje ciljeve zbog kojih je i nastala.
Predsedavajući Srpske čitaonice i odluke koje je Srpska čitaonica kroz svoj rad donela
Od svog osnivanja pa nadalje, čitaonica je imala za predsedavajuće sva velika imena. Prvi i privremeni upravnik bio je Jovan Rajić, a nedugo za njim zvanični upravnik ove institucije bio je Jovan Hadžić.
1961. godine na čelo Srpske čitaonice zaseo je niko drugi do Svetozar Miletić. U njegovo vreme, dok je on bio predsedavajući, sekretarsku funkciju obavljao je naš čuveni pesnik Jovan Jovanović Zmaj.
Upravo u vreme Miletićevog mandata, na jednoj od skupština grada donesena je odluka da za osnivanjem Srpskog narodnog pozorišta. Zvaničan datum održavanja te skuštine na kojoj je presedavao Svetozar Miletić dogodila se 28. jula 1861. godine.
Pored ove odluke, na budućim predsedavnjima Srpske čitaonice donesene su još neke brojne odluke, poput osnivanja Prvog srpskog pevačkog društva, ali i rađanje nekih drugih.
U to vreme Srpska čitaonica ostala je upamćena kao mesto na kome su se pored čitanja knjiga, održavale brojne druge aktivnosti poput balova, različitih edukativnih programa, beseda…
Iako su u predstavništvu, u prvim osnivačkim godinama, bili neki od najznačajnijih ličnosti Srbije i Novog Sada, treba istaći da je u donošenju odluka i rada Srpske čitaonice bilo uključeno više ljudi, pogotvo književnika i akademika okušljenih oko Matice srpske.
Preuzmite android aplikaciju.
