Kada se dotaknemo najvećih sportskih rezultata u istoriji našeg naroda, mnogo puta razgovor ne dosegne do onih koji su postavili temelje sporta među Srbima. Jedan od njih je Momčilo Tapavica, jedini Srbin koji je učestvovao na prvim modernim Olimpijskim igrama u Atini 1896. i prvi koji je osvojio medalju na najvećem sportskom takmičenju na svetu.
Tapavica je rođen 26. oktobra 1872. godine u selu Nadalj u Vojvodini (38,6km severno od Novog Sada). Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, a gimnaziju je pohađao u Novom Sadu.
Bio je i stipendista Matice srpske kada je pohađao studije arhitekture i građevinarstva na Visokoj tehničkoj školi u Budimpešti, gde je i diplomirao.
Arhitektura je bila Tapavicino zanimanje, dok se sportom bavio iz hobija, budući da se u to vreme nije moglo živeti od sporta.
Važio je za vrlo talentovanog arhitektu. Po završetku studija radio je jedno vreme u Budimpešti, a potom se vratio u Novi Sad i tu 1903. učestvovao u izradi plana za obnovuSaborne crkve.
Kao najveće arhitektonsko priznanje, Momčilu se pripisuje projektovanje današnje Matice srpske (tada Sirotišta,
zadužbine Marije Trandafil) 1912. godine, jednog od najlepših i najreprezentativnijih zdanja u Novom Sadu.
Kao bivši Matičin pitomac ponudio se da besplatno izradi plan i proračun za zgradu, a na njegov predlog je odabran i izvođač radova. Svoj arhitektonski trag ostavio je i u Crnoj Gori, gde je je projektovao Hotel „Boka” u Herceg Novom, zgrade nekadašnjeg nemačkog poslanstva i Crnogorske državne banke na Cetinju i porodičnu kuću u Bijeloj, koja je kasnije služila kao Dom za nezbrinutu decu.
U svom rodonom Nadalju izradio je projekat za restauraciju crkve i geodetske planove za kaldrmisanje kolovoza u selu i drumova oko sela.
Olimpijski uspesi
Prve moderne Olimpijske igre održale su se 1896. godine u Atini. Pozivu da se takmiče za najveća sportska obeležja odazvalo se samo 14. država, a Srbija nije bila među njima.
Ipak, na olimpijskom stadionu u Atini te godine je svirana srpska himna i vijorila se srpska zastava u čast posete kralja Aleksandra Obrenovića, jedinog stranog šefa države koji je prisustvovao ovom sportskom događaju.
Iako nije bilo zvaničnih srpskih predstavnika na Olimpijskim igrama, kralj Aleksandar je imao za koga da navija.
Tada smatran za jednog od najsnažnijih ljudi u čitavoj Vojvodini, Momčilo Tapavica se na Olimpijskim igrama u Atini takmičio za reprezentaciju Ugarske ali se njegovi uspesi danas, ipak, vode kao uspesi Srbije. U to vreme njegova rodna Vojvodina bila je deo Austrougarske monarhije, a na Olimpijskim igrama Austrija i Ugarska su imale zasebne ekipe.
Budući da je Momčilo bio izuzetnih fizičkih predispozicija i među najboljim sportistima u trinaestočlanom timu Kraljevine Ugarske, bio je prijavljen za čak četiri discipline – atletiku (skok udalj, skok s motkom, bacanje kugle), rvanje grčko-rimskim
stilom, dizanje tegova (jednom rukom i obema rukama) i tenis.
Od ukupno šest medalja koliko je Ugarska osvojila na Olimpijskim igrama u Atini, Momčilo Tapavica odneo je jednu, ali su mu ostale izmakle “za dlaku”. Bio je četvrti u rvanju i šesti u dizanju tegova. Zbog povrede (istegnuće ramena) , koju je zadobio u dizanju tegova jednom rukom, morao je da odustane od takmičenja u atletici.
Prvo odličije koje je osvojio jedan Srbin na Olimpijskim igrama bila je bronzana medalja u tenisu.
Tapavica j na teniskom turniru u Atini poražen u polufinalu. Pošto tada nije bilo meča za treće mesto, bronzu medalju su podelili Tapavica i Grk Konstantinos Paspatis. Tako je Tapavica uspeo da zabeleži istorisjki uspeh, koji je za Srbiju ponovio tek Novak Đoković više od veka kasnije, na Olimpijskim igrama u Pekingu 2008. godine.
Mada je olimpijsku medalju osvojio za reprezentaciju Mađarske kako vodi MOK, Međunarodna teniska federacija (ITF) ga vodi kao jugoslovenskog tenisera osvajača bronzane olimpijske medalje.
O tome kakav je čovek i sportista bio Tapavica, najbolje svedoče memoari tadašnjeg generalnog sekretara Olimpijskog komiteta Mađarske, ujedno i Tapavicinog prijatelja, Ferenca Kemenja.
„Ovaj kršni momak, na čijim su prsima pucala dugmad i šavovi gardijske uniforme pod pritiskom nabujalih mišića, bio je veliki drug, ali i veliki strah za drugove u kasarni. Znao je da nosi pod miškom po dva pitomca i sa njima da optrči dva-tri kruga oko poligona za gađanje. Niko mu nije bio ravan u rvanju, a još manje u dizanju tereta i bacanju kamena s ramena.
„Imao je samo jednu manu: precenio je svoju snagu i to mu se osvetilo na Olimpijskim igrama u Atini.“
Po završetku olimpijskih igara Tapavica se više nije aktivno bavio sportom, već samo rekrativno, bio je član veslačkog kluba „Danubijus“ iz Novog Sada.
Grad Novi Sad se pobrinuo da se istorisjki doprinosi Momčila Tapavice ne zaborave, te je u njegovu čast 2020. godine podignuta spomen – bista kod Fakulteta sporta i fizičke kulture u Novom Sadu.
Spomen – bista Momčilu Tapavici delo je skulptora Luke Kulića a svojim izgledom odražava upravo ono po čemu je Tapavica i ostao upamćen – arhitekturu i Olimpijske igre. Postament od kružnih betonskih formi podseća na olimpijske krugove, dok vertikalni postament sa bistom asocira na arhitektonske detalje zgrade Matice Srpske za koju će se uvek vezivati ime – Momčilo Tapavica.
Tapavica, takođe ima i ulice nazvane po njemu u Novom Sadu i Beogradu.
Ukoliko želite da saznate više detalja o životu ovog slavnog srpskog sportiste i arhitekte, možete pogledati dokumentarac o Momčilu Tapavici na ovom linku.
Novosađanin grčkog porekla koji je „udario temelje“ valcera u Srbiji
Preuzmite android aplikaciju.
