Ova, nekada mirna i tiha ulica na Grbavici, prepuna prizemnih i jednospratnih kuća, a danas načičkana zgradama, uglavnom petospratnicama, ime je dobila po poznatom srpskom političaru, novinaru i književniku Miši Dimitrijeviću.
Bio je blizak saradnik Svetozara Miletića, te se nakon Miletićevog povlačenja iz političkog života povela borba između stranke Miše Dimitrijevića i stranke Jaše Tomića oko toga ko je pravi naslednik Miletićevog velikog političkog zaveštanja.
Političke prilike koje su od Miše Dimitrijevića i Jaše Tomića stvorile političke rivale
Svetozar Miletić uhapšen je u momentu kada je buknuo srpsko-turski rat 1876. godine, u noći između 4. i 5. jula. Tokom istog leta, zbog dovođenja u vezu sa Miletićevom inkriminisanom aktivnošću, uhapšeni su brojni značajni Srbi tog doba iz Vojvodine.
Miletić je nakon osamnaest meseci osuđen na dugogodišnji zatvor, ali je već 1879. usled izmenjenih političkih i zdravstvenih okolnosti pušten.
Časopis „Zastava“, kao organ Miletićeve Srpske narodne slobodoumne stranke postaje najuticajniji list među Srbima u Ugarskoj pa i šire.
Tokom boravka Svetozara Miletića u zatvoru grupa oportunističkih političara „notabiliteta“ pokušala je da preusmeri delovanje Srpske liberalne stranke tako što bi se distancirala od Miletića, te počela da vodi politiku blisku mađarskoj vladi.
Nakon povratka i oporavka, Miletić je u Novom Sadu aprila 1881. sazvao veliki zbor birača stranke, sa namerom da se obračuna sa notabilitetima. Međutim, iskusni notabiliteti nisu se isticali na skupu. Umesto očekivanog, došlo je do sukoba između Miletića i grupe vršačkih socijalista okupljenih oko Jaše Tomića
Novosadski zbor je iskristalisao tri frakcije u srpskom liberalno-opozicionom pokretu: liberale, notabilitete i radikale-socijaliste. Među liberalima posebno se isticao Mihajlo Miša Dimitrijević.
Notabiliteti su 1884. na velikom skupu koji su organizovali uz pomoć Ugarske vlade usvojili svoj Kikindski program i prerasli u posebnu stranku, koja je ubrzo izgubila uticaj. Tako se borba za političku prevlast nastavila između radikala predvođenih Jašom Tomićem i liberala predvođenih Mišom Dimitrijevićem.
Scena za tragičan događaj postavljena je bar tri godine ranije
Iako se sve zbivalo pred početak 20. veka, sličnosti sa današnjim prilikama su više nego očigledne. Centralna figura je Milica Miletić, ćerka Svetozara Miletića. Kao veoma dobra prilika, što zbog porekla, što zbog lepote, Milica je bila na meti mnogih udvarača.
Kako se u političkoj borbi vrlo često ne biraju sredstva, desilo se da je Dimitrijević preko novina „Branik“, čiji je bio vlasnik i glavni urednik, aludirao na neverstvo Tomićeve supruge.
Kao osnova za takve tvrdnje poslužila su izvesna pisma koja je Milica pisala svom prvom vereniku, pravniku Branku Petroviću, samo šest nedelja pre nego što će se udati za Jašu Tomića. Pismo nije sačuvano, tako da danas možemo samo da pretpostavimo šta se tačno u njemu nalazilo.
Ono što ipak znamo iz nekih svedočenja jeste da u pismu Milica poziva Branka Petrovića da je što pre uzme za ženu, da ona vidi da je njen zaručnik u lošim novčanim prilikama i da mu je voljna pomoći koliko sama može. Moguće najšokantniji deo pisma je činjenica da Milica Branku obećava mesto glavnog urednika već pomenutog časopisa „Zastava”, onog časa kad je uzme za ženu.
Njihove zaruke su raskinute ubrzo posle tog pisma, a mesto urednika je zaista dobio Miličin muž, samo što je to bio Jaša Tomić.
Političko rivalstvo koje se završilo ličnom tragedijom
Braneći svoj ugled i ugled svoje žene, Tomić je prvo pozvao Dimitrijevića na dvoboj, što je ovaj odbio, da bi ga nakon što ga je jednom prilikom ugledao na ulici, pratio do železničke stanice i tamo nožem ubio. Ovaj događaj zgrozio je novosadsku javnost i evropsku štampu.
Slučajno ili namerno, lokacija ulice koja nosi njegovo ime je u blizini stare železničke stanice na kojoj je Miša Dimitrijević ubijen.
Preuzmite android aplikaciju.
