Na početku Pašićeve ulice u Novom Sadu, pored dvorišta Saborne crkve nalazi se zgrada Novosadske crkvene opštine, a odmah do nje dvospratna zgrada koja je većini Novosađana poznata kao Platoneum.
Kao i većina kuća tog perioda, građena je sa osnovom u obliku ćiriličnog slova P.
Pravilnim rasporedom prozora na svim etažama, naglašena je horizontalna podela na fasadama, potencirana vencima. Nad prozorima su polja sa neuobičajenom, jedinstvenom ornamentikom, a na tavanskom nadzitku otvori tipa rozeta.
Iznad glavnog ulaza nalazi se balkon sa četiri konzole sa ogradom od kovanog gvožđa, na kojoj dominira geometrijska ornamentanka. Nad vratima balkona u plastici je izveden plemićki grb porodice Servijski.
Dekorativni sistem na fasadama predstavlja najvredniji primer stila romantizma u Novom Sadu.
Za ovu kuću može se reći da ima izuzetno bogatu istoriju i od velikog je značaja za srpski narod u Vojvodini.
Naziv je dobila po bačkom vladiki Platonu Atanackoviću.
On je kuću kupio za 40.000 forinti, a zatim je poklonio Fondu srpske gimnazije sa namerom da se u njoj formira Prva akademija, uz uslov da on u njoj stanuje dok je živ.
Zbog tadašnjih političkih prilika, ova namera nikada nije ostvarena.
Nakon što je Matica srpska 1864. godine preseljena iz Pešte, vladika Platon ustupio je ovoj značajnoj ustanovi na raspolaganje veliki deo svoje kuće.
Ova kuća može da se pohvali i da je bila sedište bačkih episkopa, od 1867. do 1901. godine, odnosno sve do useljenja u novu zgradu Episkopskog dvora.
Jedno vreme na prvom spratu se nalazila Srpska čitaonica.
Posle Prvog svetskog rata, u prizemlju su se nalazile radnje, a na spratovima su bili stanovi.
Od 1935. godine služila je kao obrazovna institucija. Tada je u zgradu Platoneuma useljena Muška realna gimnazija, da bi je za vreme Drugog svetskog rata zamenila Mađarska gimnazija.
Posle rata, od 1946. do 1961. godine u njoj su bile smeštene Zanatska škola i Viša pedagoška škola.
Nakon toga zgradu je koristio novoosnovani Novosadski univerzitet, a od 1978. godine trajno je ustupljena Vojvođanskoj akademiji nauka (danas ogranak SANU – Srpske akademije nauka i umetnosti u Novom Sadu).
Danas se jedan manji deo prizemlja koristi za kamerne izložbe pod pokroviteljstvom SANU, a na spratovima se nalaze kancelarije akademika i veća sala za održavanje naučnih skupova.
Zaista, malo koji objekat u Novom Sadu danas može da se pohvali ovako bogatom istorijom.
Preuzmite android aplikaciju.
