Jerotej Račanin (oko 1650. verovatno u okolini Bajine Bašte – posle 1727. u Velikoj Remeti ) je bio srpski pisac i prepisivač crkvenih rukopisa i knjiga. Nakon posete Jerusalemu 1704. napisao je knjigu o svojim iskustvima putovanja od Mađarske do Svete zemlje i nazad.
U vreme Velikog turskog rata u poslednjoj četvrtini XVII veka, manastir Rača je razoren. Turci su više puta vršili represalije nad račanskim monasima zbog bavljenja prosvetnom delatnošću i promovisanja srpske kulture, prepisivanja crkvenih rukopisa i knjiga. Na kraju, monasi su bili primorani da sa sobom ponesu svoje rukopise i knjige i sa Arsenijem III Čarnojevićem se pridružuju hrišćanskim snagama u severnoj Srbiji kod Sente , i naseljavaju se u nenaseljene krajeve koji se graniče sa Mađarskom i dublje u unutrašnjost.
Preselili su se u nove regione i nastavili sa radom u Sentandreji , blizu Budimpešte, i uzeli su kao prezime ime svog nekadašnjeg manastira. Među nekolicinom koji su se istakli kao monasi pisari i osvetljivači starih rukopisa bili su Jerotej Račanin, Hristifor Račanin , Kiprijan Račanin , Gavril Stefanović Venclović , Simeon Račanin , Čirjak Račanin , Teodor Račanin i mnogi drugi.
Jerotej Račanin se iz Sentandreje nastanio u Velikoj Remeti , kulturnom centru Srba u 16. i 17. veku i domu rukopisne i knjigoprepisivačke i prosvetiteljske škole. Ovde je Jerotej, koji je živeo u ovom manastiru 1721. godine, napisao „Putovanje u Jerusalim“, prvi putopis u modernoj srpskoj književnosti.
Jerotejev autograf Putopisa nije sačuvan. Sve do sredine 19. veka nalazio se u jednom zborniku u Sremskim Karlovcima, ali je stradao u velikoj poplavi. Baš nekako u vreme propasti našao se među rukopisima prote Pavla Stamatovića, koji je prvi izdao odlomak Putopisa 1841. godine. Osip Bođanski, ruski slavista, putujući po slovenskim zemljama, boravio je tokom zime 1840. godine u Sremskim Karlovcima. Tada je video Jerotejev Putopis i odlučio je da ga štampa. Zamolio je tadašnjeg slušaoca Karlovačke Bogoslovije, Miloša Popovića, a kasnije izdavača Serbskih narodnih novina, da mu načini prepis Putopisa. Međutim, prepis nije odštampan tada, već dvadesetak godina kasnije. To je bilo prvo i jedino pojavljivanje ovog dela u celini.
1994. godine u časopisu za književnost, umetnost i kulturu Braničevo, dobili smo najadekvatniji prevod Putopisa na savremeni srpski jezik (preveo dr. Tomislav Jovanović), što omogućava podrobnije književne analize i nešto dublje proučavanje stilskog izraza ovog pisca na početku 18. veka.
Nita Prouz autorka bestseler romana „Sobarica“ stiže u Srbiju
Preuzmite android aplikaciju.
