Mnogobrojni atari okružuju Begeč, a u jednom od njih krije se rimsko vojno utvrđenje sa pristaništem pod nazivom „Castellum Onagrinum“.
Utvrđenje je sagrađeno krajem 3. veka nove ere, u doba cara Dioklecijana. Spada u retke vojne logore koje su građene na prostoru Bačke, nasuprot nekadašnje „Bononia malata“ – današnjeg Banoštora.
„Bononia malata“ bilo je takođe poznato rimsko utvrđenje nastanjeno tik uz Dunav.
Ljudi i u to vreme su shvatali značaj reka, te su oba utvrđenja izgrađena kako bi regulisala rečni saobraćaj.
„Castellum“ u prevodu znači „mala tvrđava“. Zauzimao je površinu od oko 50 hektara, u dužini od oko 600 metara pored obale Dunava.
Čuveni „Onagrinum“ svrstan je u kategoriju kulturnih dobara od velikog značaja.
Arheološka iskopavanja obavljena su 1902, dok su istraživanjima 1967. i 1974-75. otkriveni delovi južnog bedema, kule i temeljne stope delova pristaništa na obali Dunava.
Ovakav izgled jasno ukazuje na to da je sam „Onagrinum“ služio kao zaštita utvrđenja preko Dunava „Bononia malata“.
Arheolozi su utvrdili i ostatke sahranjivanja iz različitih perioda.
Na južnoj strani kompleksa nalazila se kasnosrednjovekovna nekropola i grobovi iz doba seobe naroda, a na pretpostavljenom severnom bedemu sarmatska nekropola.
Pronađeni su gvozdeni predmeti, oružje, poljoprivredni alati, ali i fragmenti arhitektonskih kamenih elemenata.
Iako se ne može proceniti tačno kakav je bio unutrašnji izgled utvrđenja, pretpostavlja se da je sa spoljne strane postojao mol zato što su pronađeni stubovi koji su najverovatnije služili kao neka vrsta pristaništa.
To i ne treba da čudi s obzirom da je njegova namena bila upravo kontrola reke i saobraćaja na Dunavu.
Tvrđava „Onagrinum“ najverovatnije je podignuta kao neka vrsta zaštite Banoštarske luke u kojoj je znao boraviti i rimski car.
Verovatno je tu postojala neka skela koja je povezivala rimsku granicu sa lokalnim varvarskim plemenima… Takva utvrđenja, gde god da su dizana, uvek su preko bile neke luke ili pristaništa.
Nažalost, ne postoje tačne informacije kada je srušeno utvrđenje, ali pretpostavlja se da je to bilo u periodu pada Rimskog carstva.
Ono što je bitno napomenuti jeste da je „Castellum“ bila vojna rezidencija gde su isključivo bili nastanjeni vojnici.
Postoje mnoge zanimljivosti vezane za ovo utvrđenje. Neki govore da dolaskom Austrougarske vlasti ostaci tvrđave su bili prodavani kao građevinski materijali.
Neki govore da je mnogo materijala uzeto odatle kako bi se podigne crkve u Begeču i u Gložanu.
Činjenica je da skorijih istraživanja nema, a čini se da se ne planiraju nova. Ostaje samo saznanje da se u blizini Novog Sada nalazilo vojno utvrđenje iz doba velikog Rimskog carstva.
Koji lokaliteti u okolini Novog Sada su na Listi svetske baštine „Uneska“?
Preuzmite android aplikaciju.
