Jovan Jovanović je nekadašnji žitelj Novog Sada, a ne misli se na pesnika Jovana Jovanovića Zmaja. Ovaj Jovan bio je gornjokarlovački i bački episkop.
Jovan Jovanović rođen je 1732. godine u Sremskim Karlovcima, a umro je u 73. godini u Somboru. U Novom Sadu je kao episkop bački živeo 19 godina, koliko je trajala i njegova služba.
Episkop bački postao je sa 54 godine i služio je do smrti, 1805. godine.
Poznat je po svojim oštrim stavovima, rodoljubivim govorima i zalaganjima za ustanke Srba protiv Osmanlija.
Pre nego što je postao episkop bački, Jovan je tri godine bio episkop gornjokarlovački.
Po svom obrazovanju Jovan Jovanović je bio sveštenik. Svešteničko odlikovanje stekao je u Sremskim Karlovcima. Đakonski posao otpočeo je u crkvi Vavedenja Presvete Bogorodice u Karlovcima, a u manastiru Bezdin je stekao monaški čin.
Najviši monaški čin stekao je 1776. godine kada je postao arhimandrit fruškogorskog manastira Hopovo. Tu se episkop bački zadržao sve do 1783. godine kada je 2. 11. iste godine postao episkop gornjokarlovački.
Ne zna se sa sigurnošću, ali u mnogim spisima stoji da je Jovan Jovanović postao episkop gornjokarlovački zahvaljujući njegovoj konekciji koju je izvršio sa vladarkom Hazburške monarhije Marijom Terezijom.
Jovanovićeva veza sa Austrougarskom vlasti pratiće ga do kraja života i njegovog službovanja.
Kao episkop gornjokarlovački stolovao je u Plaškom. Međutim dok je bio u Plaškom nije bio baš na dobrom glasu među sveštenstvom i narodom i nakon tri godine je bio prebačen za episkopa bačkog. Kao episkop bački Jovan Jovanović je nastavio život u Novom Sadu.
Smatra se da je i tokom svoje službe u Plaškom zagovarao na saradnju Srba sa Austrougarima, kao i na ustanak Srba zarobljenih od strane Osmanlija. Ta ideja pratiće ga do kraja života.
Episkop Bački Jovan Jovanović bio je jedan od zagovornika reformi austrijskog cara Josifa II, s toga se spominju njegova pisma koje je slao austrijskom caru Josifu II 1787. godine za saglasnost da, makar i pod pseudonimom, obiđe tursku granicu od Dalmacije do Banata kako bi tamošnji ugnjeteni narod, koji svakodnevno plače i vapi za oslobođenjem, podsticao na ustanak protiv Turaka i pridobijao ga za savezništvo sa Austrijom. Vladika je predlagao da mu se na raspolaganje stavi nekoliko oficira i vojnih službenika iz Gornjokarlovačke i Petrovaradinske komande koji poznaju jezik naroda ovih krajeva; navodi se u radu Vladika bački Jovan Jovanović (1732-1805) – prvi vesnik slobode koji analizira život i crkveni i politički rad vladike bačkog Jovana Jovanovića s kraja XVIII i XIX autora Milana Stepanovića.
Prema istom radu stoji da je vladika bački Jovan Jovanović dobio na ovo pozitivan odgovor od Franca i da je već naredne godine bio u obilascima mesta naseljenim potčinjenihm Srbima od strane Turaka.
Njegove misije su bile sve češće tokom njegovog stolovanja kao episkopa bačkog, kako pisanim aktima, tako i čestim obilascima potčinjenog srpskog naroda.
Borba za ustanak Srba
Vladika bečki Jovan Jovanović obilazio je srpski narod u turskom zarobljeništvu i borio se za što bolje odnose Srba sa Austrougarskom videći spas upravo u njihovoj vojsci tih prvih nekoliko godina od kada je preuzeo eparhiju bačku. Njegovi odnosi su sa Austrougarskom počeli da slabe tek nakon smrti cara Josifa II, a najzad potpuno se prekinuli 1792.
Tada se vladika okrenuo Rusima i pokušao sa njima da stvori dobre odnose.
Mnogi su u to vreme zamerali vladici što se bavi i politikom, što motiviše svojim govorima i obilascima srpski narod na ustanke, a time i na moguću smrt. Dok su jedni bili protiv, drugi su bili pristalice njegovog političkog zagovaranja i smatrali da je on pak vođa i neko ko zna šta radi, pogotovo za srpski rod.
Na sajtu ravnoplova navodi se da je Jovanovićeva poseta Somboru, pogotovo ona poslednja, u kojoj će i da umre, imala političku pozadinu. Naime prema pisanjima tog sajta spominje se da je njegova poseta bila vezana za prikupljanje pomoći srpskim ustanicima u tek pokrenutoj Karađorđevoj buni.
Spominje se vladikina inicijativa da se osnuje u Novom Sadu srpska gimnazija koja nažalost, u tom trenutku, krajem 18. veka bečki dvor nije prihvatio.
U radu Milana Stepanovića se takođe navodi da je vladika Jovan Jovanović učestvovao u organizaciji Prvog srpskog ustanaka protiv Turaka 1804. godine.
Umro je u gore spomenutoj poseti Somboru, 12. aprila 1805. godine i sahranjen je u somborskoj Svetođurđevskoj crkvi.
Preuzmite android aplikaciju.
