Žitije Svetog Simeona od Save Nemanjića predstavlja jedno od najranijih i najznačajnijih dela srpske srednjovekovne književnosti. Po svojoj tekstualnoj strukturi nije posebno delo, već jedna od početnih glava Studeničkog tipika, čiji se original čuva u Nacionalnom muzeju u Pragu.
Sava je ovo svoje delo pisao u dva maha. Prvi put (između 1200. i 1205.) u vrlo kratkom obliku (ograničeno na istorijat Simeonovog dolaska na Svetu goru i sažeto kazivanje o njegovoj smrti) u drugoj i trećoj glavi Hilandarskog tipika, kojeg je počeo da sastavlja odmah posle smrti Sv. Simeona 1199. g. Drugi put (1208) mnogo opširnije piše Život Gospodina Simeona u okviru Studeničkog tipika , koji je stvarao u svojoj studeničkoj isposnici. Smatra se da su ova dva tipika gotovo istovetni[2] pa otud zaključak o srodnosti i povezanosti dve verzije Žitija Sv. Simeona. Pišući ovo svoje delo, Sava se, govoreći u početku o Nemanji kao vladaru, obilno koristio Nemanjinom poveljom manastiru Hilandaru, iz koje je prepisao čitave stavove.
Razvijeno žitije Sveti Sava piše tek u uvodu Studeničkog tipika, u Studenici 1208. godine. Žitije Svetog Simeona pisano je kao ktitorsko žitije osnivača Studenice, po svim pravilima ovoga žanra iz uzorne vizantijske književnosti.
Usredsređen na monaški lik Simeonov, Sava je stvarne biografske podatke iz života Nemanjinog podredio ideji odricanja od prestola, moći i uzvišenosti u ovom svetu, radi nebeskog carstva. Simeon je prikazan kao dramatičan primer odricanja, osnovne jevanđelske poruke i temelja svake, a naročito monaške duhovnosti.
Iako je po obimu malo i skromno, Savino delo se odlikuje lakim i živim izlaganjem, jakim dramskim opisima i proživljenom osećajnošću. U nauci je prepoznato da se radi o ktitorskom i po svom sastavu opširnom (ili obimnom) žitiju — ne o kraćem, prološkom.
Po uzoru na vizantijske predloške čiju tradiciju sledi, i ovo žitije prikazuje obrazac svetačkog života i ponašanja, te su svi biografski podaci podređeni funkciji teksta da ohrabri manastirski kolektiv u istrajavanju u veri, te da, kao kultni spis, širi kult ovog sveca.
Ovo žitije se po običaju i danas čita u manastirskim trpezarijama na dan svečevog predstavljanja, tj. 26. februara po gregorijanskom kalendaru, a time se potvrđuje kontinuitet izvanredne popularnosti ovog žanra koja je postojala u srednjem veku.
Hilandarska povelja: zavetni tekst srpske svetorodne vladarske loze
Preuzmite android aplikaciju.
