Ljubitelji ruske kinematografije, upoznali su se sa ovim fenomenom sovjetskog društva kroz čuveni serijal Brigada (Sašina ekipa) i serijal o majoru Čerkasovu, Moszgas. SSSR, zemlja radničkog raja, iako je raspolagala metodama neviđene prinude i represije prema stanovništvu nikada do kraja nije uspela da reši problem postojanja organizovanog kriminaliteta.
U Sovjetskom Savezu i nekim postsovjetskim državama , termin „lopov u zakonu“ je označavao poseban status kriminalnog autoriteta, odnosno profesionalnog kriminalca koji je zauzimao elitnu poziciju među ostalim poznatim gangsterima u organizovanim kriminalnim grupama. Nosilac ovog statusa imao je neformalnu vlast nad drugim nižim pripadnicima kriminalne zajednice.
Sam izraz „lopov u zakonu“ znači „lopov u [poziciji] zakona“, što može imati dva značenja: „legalizovani lopov“ i „lopov koji je zakon“.
Dodeljivanje statusa „lopova u zakonu“ vršilo se posebnim ritualom (krunisanjem) uz odobrenje nekoliko lopova. Da bi bio primljen u red „zločinačkih generala“, kandidat je morao da pokaže liderske kvalitete, lične sposobnosti, inteligenciju, harizmu, kao i kriminalnu reputaciju. Nakon inicijacije, novi nosilac najvišeg krivičnog zvanja morao je da živi u skladu sa Lopovskim zakonikom, a kazna za kršenje je često bilo sakaćenje ili smrt
Iako su kriminalci i razbojnici odavno postojali u Rusiji, Ukrajini, Gruziji, Jermeniji, Azerbejdžanu, Kirgistanu, Estoniji i Uzbekistanu, tokom revolucije 1917. godine i građanskog rata, oružane kriminalne bande počele su da se organizuju i jačaju. Haos u kojem se našlo društvo iskoristile su brojne bande za svoje interese. Ubrzo su banditi postali toliko moćni da su kontrolisali čitave delove društva. Bande su imale svoj žargon, kulturu i zakone. Godinama posle revolucije 1917. godine, policija i pravosuđe su postepeno obnovljeni u Sovjetskom Savezu, a brojne državne službe su uspele da potisnu lopovski svet.
Za vreme totalne političke represije ,radi uspostavljanja reda i kontrole nad zatvorenicima u Gulazima, iz redova profesionalnih kriminalaca pojavila se posebna kategorija, koja je sebe postavila kao elitu i nazivala se lopovima u zakonu.
Dakle, lopovi u zakonu formirani su kao kategorija elitnih kriminalaca za kontrolu zatvorenika u logorima. Svaki lopov je morao da se zakune na vernost Kodeksu „lopovske časti i tradicije“ i da živi po njegovim pravilima. Pošto je zatvoren u zatvoru, lopov ne bi trebalo da radi, zabranjeno mu je da na bilo koji način sarađuje sa administracijom ustanove. Vođeni tim kodeksom, lopovi su organizovali sudove i vodili svoja posebna suđenja. Status lopova u zakonu potvrđen je određenim tetovažama, omogućavajući svim pripadnicima podzemlja da ih prepoznaju. Treba napomenuti da ako je Komunistička partija imala apsolutnu vlast nad vladom i društvom, onda su lopovi u zakonu imali monopol nad zločinima.
Nakon raspada Sovjetskog Saveza 1990-ih, lopovi u zakonu su preuzeli vodeću ulogu u ruskoj kriminalnoj hijerarhiji. Uspeli su da se infiltriraju u najviše političke i ekonomske slojeve i preuzmu komandu nad rastućom kriminalnom mrežom koja se širila po postsovjetskim zemljama. Tek dolaskom predsednika Putina na vlast moć ovih organizacija je počela da opada i nestaje a priče o ljudima sa druge strane zakona kao i onima koji su se borili protiv njih još uvek ispunjavaju novinske stupce brojnih ruskih medija.
Petar Đurđev, istoričar
Zanimljiva istorija sa Pecom: Kako se rodio rivalitet između ruskog Dinama i Spartaka
Preuzmite android aplikaciju.
