Kada se prisećamo velikana jugoslovenske kinematografije ime Svetislav Ivan Petrović, retko dobije prostor pored mnogobrojnih glumaca koji su obeležili najproduktivniju eru srpske kulturne scene. Ipak, svojim glumačkim renomeom Petrović nas je zadužio da konstantno podsećamo na lik i delo jednog od najvećih, ne jugoslovenskih, već svetskih filmskih zvezda.
Petrović je bio Srbin rođen u Budimpešti (iako je uvek insistirao na priči da je rođen u Novom Sadu), njegova ljubav prema Srbiji nikada nije bila upitna, uvek se potpisivao na ćirilici, a svoje autograme, koji su zbog inostranih angažmana obično potpisivani ljudima koji se nisu sretali sa srpskim matičnim pismom, je takođe davao na ćirilici.
Njegova ljubav prema Srbiji nije bila jednosmerna. Petrovića je obožavala srpska publika iako je imao epitet svetske, pre nego jugoslovenske zvezde. Kakav uticaj je Petrović imao na građane Srbije moglo se videti tokom jedne njegove posete Beogradu 1928. godine, kada mu je kralj Aleksandar uručivao orden Svetog Save.
Njegov dolazak u prestonicu Srbije izazvao je pravu pometnju, gotovo histeriju u gradu. Beograđani su hitali da vide najpopularniju zvezdu iz ovih krajeva.
Tadašnja štampa prenela je atmosferu sa dočeka: „Sa svih strana Beograda, kao rečna bujica, jurile su beogradske devojke da vide Svetislava Petrovića, gajeći u duši potajnu nadu da će se bar jedan njegov vatreni pogled zadržati na njima, na njihovim nakarminisanim usnicama, zaljubljenim očima. Novinari, okupljeni u jednom salonu, čekali su Svetislava Petrovića da siđe iz svojih odaja, gde je toga momenta posećivao sve svoje vreme na toaletu, kupanje, masažu, nežnu gimnastiku“.
Svestranost uloga sa platna srpski glumac je prenosio i u život van njega. Osim glume bio je odličan i pevač, nadaren violinista i pre svega izvanredan sportista – plivač, učesnik Olimpijskih igara u Stokholmu 1912. godine.
Posle Prvog svetskog rata i završene Politehničke akademije u Budimpešti, 1919. godine odlazi u Beč, gde ga za film angažuje mađarski reditelj u izgnanstvu Mihalj Kertes , kasnije u Americi slavan pod imenom Majkl Kertiz, najviše zbog epohalnog ostvarenja Kazablanka(Casablanca). Od tri njihova zajednička filma koja se danas, nažalost, vode kao izgubljena, najpoznatiji je Dama sa suncokretom (Die Dame mit den Sonnenblumen) iz 1920. po delu slavnog srpskog poete Ive Vojnovića.
Posle nastupa u nizu mađarskih filmova reditelja Bele Baloga , sredinom dvadesetih postaje internacionalna zvezda glumeći u francuskim filmovima režisera Leonsa Perea (Leonce Perret) Gola žena (La Femme nue) i Sirena Morgana (Morgana la sirene), dok mu popularnost s one strane Atlantika donose uloge u ostvarenjima američkog režisera Reksa IngramaČarobnjak (Magician) i Alahov vrt (Garden of Allah).
Novi Rudolf Valentino
Kada je glumačku scenu prerano napustio italijanski glumac Rudolf Valentino, Svetislav Ivan Petrović nametnuo se kao odlična zamena za jednog od najvećih holivudskih zavodnika. Visok, markantan, lepog lica i sonornog glasa bio je idealan tumač aristokratskih likova, plemića, oficira, sveštenika i fatalnih ljubavnika, koje je predstavljao sa slovenskim šarmom. Iako je govorio više jezika, zbog problema sa engleskim akcentom početkom tridesetih godina prelazi u Nemačku, gde do Drugog svetskog rata igra u skoro 40 filmova veoma značajnih reditelja kakvi su bili Karel Lamač, Rihard Osvald, Fil Juci, Augusto Đenina i drugi.
Petrović je bio deo jednog od prvih koprodukcijskih filmova biše Jugoslavije, zajedno sa Itom Rinom tumačio je glavne uloge filma Princeza korala (Die Korallenprinzessi) reditelja Viktora Jansona. Pošto je 1940. godine, očigledno pod pritiskom, snimio jedini propagandni film u karijeri, Neprijatelji (Feinde) u režiji Viktora Turžanskog, kojim je opravdavana nemačka okupacija Poljske, vraća se u Mađarsku, gde provodi ceo rat nastupajući u filmovima s najpoznatijim zvezdama tog doba kao što su Pal Javor, Katalin Karadi, Marija Tašnadi Fekete i drugi. Najznačajniju rolu u to doba ipak pruža u antimilitarističkom delu Geze Radvanjija Evropa ne odgovara (Europa nem valaszol) iz 1941.
Posleratni dani, na negativan način obeležili su svetsku kinematografiju. Tako se i Petrović sve ređe i ređe pojavljivao na platnu. Njegov poslednji naslov bio je Putovanje (The journey) ukrajinskog reditelja Anatolea Litvaka.
U izuzetno zanimljivoj i uzbudljivoj karijeri prošao je put od dekorativnog i pomalo ukrućenog ljubavnika do rasnog karakternog, svuda upotrebljivog glumca. Iako njegov opus nije bio nacionalni, već svetski, pojam nacionalnog je shvatao vrlo prisno i sa ponosom. Zato ni mi ne treba da dozvolimo da padne u zaborav jedna od najvećih filmskih karijera, koja je potekla sa ovih prostora.
Preuzmite android aplikaciju.
