Ilija Ognjanović Abukazem, bio je novosadski lekar i pisac. Poticao je iz jedne od najstarijih novosadskih porodica, a najpoznatiji je kao autor više humorističko-satiričnih dela, u kojima se na satiričan način bavio životom i zbivanjima u gradu. Bio je blizak prijatelj Jovana Jovanovića Zmaja, a upravo mu je čika Jova i nadenuo nadimak Abukazem. Danas jedna od ulica u najužem gradskom jezgru Novog Sada nosi ime po ovom istaknutom novosadskom intelektualcu.
Nekada se ulica Ilije Ognjanovića prostirala sve do Trga galerija, ali je probijanjem Bulevara Mihajla Pupina nepravedno skraćena i pretvorena u „slepu ulicu“.
Pa ipak, tokom svih proteklih decenija, uspela je da zadrži šarm, tipičan za stare novosadske ulice.
Imajući u vidu da nije posebno široka i da se jedva mogu mimoići dva automobila, kao i da je jednim delom jednosmerna, pravo je čudo kolika količina saobraćaja njome prolazi. Celom njenom dužinom uređena su parking mesta, a sa obe strane ulice nalaze se staze za pešake.
Na samom početku, sa neparne strane ulice, nalaze se sportski tereni Sokolskog doma, većini građana poznatijih pod nazivom igralište „Partizan“.
Ovo igralište bilo je od velikog značaja najviše za decu iz ove i okolnih ulica, budući da zbog guste gradnje i manjka slobodnog prostora i nisu imali previše mesta za igru.
Odmah u produžetku, na broju 1, nalazi se trospratna stambena zgrada razvučene osnove, podignuta tokom 1934. – 1935. godine, na ugaonom placu.
Arhitektonski projekat za ovaj objekat radio je Đorđe Tabaković, jedno od najvećih imena novosadske moderne arhitekture. Preduzimačke radove je izveo ing. Danilo Kaćanski, inače autor mnogobrojnih objekata na području Novog Sada.
Na etažama su po tri prostrane stambene jedinice, od kojih su najraskošnije one ugaone, koncipirane kao četvorosobni stanovi, čije prostorije kroz velike fasadne otvore dobijaju bogato dnevno osvetljenje.
Ono što na ovoj trospratnici privlači pažnju je isturen i zaobljen polukružni zatvoreni balkon bez potpore, zanimljivog oblika, sa prozorima na tri strane. Iznad njega je smeštena prostrana terasa.
Zgrada u potpunosti pripada modernom shvatanju arhitekture tog doba.
Kako je Novi Sad grad čiji turistički potencijal neprestano raste, u ovoj ulici smestilo se nekoliko hotela i hostela, od kojih je svakako najpoznatiji Hotel „Putnik“.
Hotel koji je pred početak Drugog svetskog rata, tačnije 1939. godine, sazidan po nalogu novosadskog trgovca, zadužbinara i dobrotvora Nikole Tanurdžića, delo je poznatog novosadskog arhitekte Đorđa Tabakovića.
Hotel „Rex“, koji je tom prilikom izgrađen, nastao je u produžetku već postojeće Tanurdžićeve palate.
Dogradnja je trajala do 1941. godine, na strani ulice Ilije Ognjanovića, a kako se završetak radova poklopio sa početkom rata, prvi „gosti“ novoizgrađenog hotela bili su okupatori, koji su ga koristili za smeštaj svojih oficira.
Poslednji građevinski radovi na proširenju zgrade izvršeni su 1981. godine, kada je Grad, zbog manjka turističkih smeštajnih kapaciteta, uz prostor (sada) Hotela „Putnik“ dozidao još jedan deo.
Na uglu sa ulicom Modene, nekada se nalazio najstariji poznati „stanar“ ove ulice, a u pitanju je bilo drvo koprivića.
Na veliku žalost Novosađana, tokom nezapamćene oluje koja je pogodila Novi Sad 21. jula 2023. godine drvo koprivića nije izdržalo meč sa orkanskim vetrovima. Ovo vremešno stablo, za koje se u tom trenutku procenjivalo da ima preko 130 godina, popustilo je i srušilo se.
Tako je nastradalo i poslednje stablo drvoreda koji je nekada išao duž ulice Ilije Ognjanovića.
Kako bi se bar malo ublažio nenadoknadiv gubitak, u znak sećanja na nastradali koprivić, širom grada je posađeno 47 novih sadnica mladih koprivića. Tako će simbolično i onaj najstariji novosadski koprivić nastaviti da živi u sećanju Novosađana.
Na samom kraju ulice, nalazi se trospratna stambena zgrada, podignuta 1932. godine za jednog od najistaknutijih novosadskih medicinskih radnika, dečijeg lekara Đuru Jovanovića, od milošte zvanog Kinder Đura.
Za one koji ne znaju, Đura Jovanović Kinder bio je prvi specijalista dečje medicine u AP Vojvodini, koji je utemeljio sistem zdravstvene zaštite dece i omladine u pokrajini. On je bio izuzetno angažovan i na zbrinjavanju siročadi i napuštene dece, a veoma je značajan i kao osnivač Dečje bolnice u Novom Sadu, koja je danas jedna od vodećih medicinskih ustanova tog tipa u Srbiji. U naselju Jugovićevo nalazi se ulica posvećena ovom znamenitom novosađaninu.
No, da se vratimo na priču o ulici Ilije Ognjanovića i priču o zgradi na broju 9. Ovaj objekat takođe je delo arhitekte Tabakovića i predstavlja jedan od najkvalitetnijih projekata novosadske međuratne stambene gradnje.
Pravougaoni balkoni na glavnoj fasadi svojim nesimetričnim rasporedom masa predstavljaju presedan u arhitekturi tridesetih. Na dvorišnoj fasadi nalazi se čak pet nivoa terasa, različitih dubina i dužina, koje skladno raščlanjuju dvorišnu fasadnu površinu.
Na sredini se nalazi manji klasični kolski prolaz sa mermerom obloženim odbojnicima koji se protežu čitavom dužinom.
Ovaj objekat jedinstven je po tome što je jedini Tabakovićev projekat koji se na neki način može vezati za graditeljstvo češkog funkcionalizma. Nikada više Tabaković neće pokazati sličnu želju za primenom principa asimetrije i za tako radikalnim rešenjem dvorišnog izgleda zgrade.
Na bočnoj strani fasade zgrade Ilije Odanovića 9, tokom 2019. godine urađen je veliki mural posvećen 50. godišnjici čuvene predstave „Kosa“, koja je prvi put kod nas je izvedena na sceni Ateljea 212, 1969. godine u Beogradu, u režiji Mire Trailović i Zorana Ratkovića.
U istorijatu srpskog pozorišta, ova predstava ostaće zapamćena po pomeranju granica tadašnjeg srpskog pozorišta, ali i izjavi autora mjuzikla Džeroma Ragnija i Džejmsa Radoa, da je beogradska verzija bila bolja od brodvejske.
Prema mišljenju velikog broja ljubitelja ove vrste ulične umetnosti, ovaj mural je jedan od najlepših novosadskih murala.
Preuzmite android aplikaciju.
