Još jedna od ulica na Podbari koja doživljava preporod je Ulica Filipa Višnjića, a svoj naziv duguje najpoznatijem srpskom guslaru i tvorcu narodnih pesama.
Filip Višnjić (rođ. Vilić) oslepeo je još kao dete, nakon što je preležao velike boginje, a kako bi preživeo zabavljao je narod pevajući uz gusle. Vremenom je postao toliko poštovan da je uvek bio rado viđen izvođač kako na manastirskim saborima, tako i na dvorovima muslimanskih velikaša. Zbog toga je imao poseban repertoar za hrišćanske slušaoce, a poseban za muslimanske.
No, da se vratimo na priču o ulici Filipa Višnjića u Novom Sadu.
Ova ulica nekada je bila deo novosadske industrijske zone, a na samom početku sve do skoro mogli su se videti tragovi nekadašnjih industrijskih giganata.
Na mestu nekadašnjeg fabričkog kompleksa „Elektroporcelana” dugo godina je stajao samo kostur nekadašnje fabričke zgrade, sagrađene 1922. godine, ali je ona srušena kako bi se na njenom mestu izgradio moderan stambeni kompleks.
Stav Zavoda za zaštitu spomenika kulture Novog Sada bio je da ne postoji realan osnov za očuvanje ovog objekta, koji je već bio u ruševnom stanju i sklon padu, te da izgradnju novog treba izvesti prema propisanim urbanističkim uslovima.
Kako su tada naveli: „Objekat ne poseduje stilske osobenosti ni vredne arhitektonske odlike vremena u kome je nastao. Fasada nema izražene vredne elemente, i zgrada sa okolinom ne čini vrednost ambijentalne celine“.
Ostaje pitanje da li je kompleks nekadašnjeg industrijskog giganta mogao biti prenamenovan u kulturni klaster, poput obližnje Kulturne stanice Svilara ili Kineske četvrti.
Svakao tužan kraj bivšeg industrijskog giganta, kakav su doživele još mnoge druge fabrike.
Preduzeće „Elektroporcelan“ je u doba SFR Jugoslavije bila jedna od najvećih fabrika. Najpre je proizvodila keramiku široke potrošnje, šoljice, ploče za kaljeve peći, šamotnu ciglu, a onda i elektroizolaciju za koju se kasnije specijalizovala.
Jedno vreme, do devedesetih godina 20. veka, bila je deo zagrebačke fabrike „Rade Končar”, što je uz raspad tadašnje zajedničke države takođe postalo deo istorije.
Bilo kako bilo, došlo je vreme da moderni stambeni blokovi zamenjuju napuštene i ruinirane fabričke zgrade, a ulica oživljava doseljavanjem novih žitelja. Takođe, prave se i novi sadržaji, prilagođeni potrebama stanovnika.
Takođe, u ovoj ulici, na adresi Filipa Višnjića broj 5, nalazilo se i preduzeće „Autokaroserija“, koje je sklapalo autobuse.
Preduzeće „Autokaroserija“ iz Novog Sada osnovano je 1. juna 1952. godine, a tog dana prestalo je sa radom dotadašnje preduzeće “Stražilovo”, nastalo 1947. godine. U veoma teškim ekonomskim uslovima i sa samo 15 radnika počelo je sa radom novosadsko preduzeće, koje će tokom vremena izrasti u industrijskog giganta i zapošljavati nekoliko stotina radnika.
Odmah pri osnivanju ostvarena je saradnja sa fabrikom TAM, a dvadesetak godina kasnije došlo je do potpune integracije i spajanja. Nažalost, raspad zajedničke države doprineo je prekidu saradanje i otežanim uslovima poslovanja, koji će vremenom dovesti do gašenja preduzeća.
No pre toga, u „zlatno doba“ ovog preduzeća, tačnije 1974. godine, ostavrena je prva saradnja sa fabrikom Volvo, pa su ubrzo na platformama šasije Volva B58 počeli da se prave, za tadašnje vreme, vrlo moderni i kvalitetni autobusi, neobičnog i do tada neviđenog dizajna. Bili su to čuveni Volvo autobusi sa tri prozorčića. Generacije Novosađana su se vozile ovim autobusima, koji su stekli reputaciju neuništivih.
Krajem 1981. godine preduzeće prerasta postojeći proizvodni pogon, te dobija svoj novi prostor u industrijskoj zoni, na adresi Put Novosadskog partizanskog odreda 19. Tada se zatvaraju pogoni na Podbari.
Svoje mesto u ovoj ulici našla je i jedna od najznačajnijih ustanova grada, a u pitanju je Istorijski arhiv Grada Novog Sada.
U modernoj i lepoj zgradi, na adresi Filipa Višnjića 2A, Arhiv se nalazi od 1. aprila 2016. godine, kada je objekat predat Istorijskom arhivu Grada Novog Sada na korišćenje.
A nije tako oduvek bilo. Istorijski arhiv osnovan je 21. maja 1954. godine, a svoj životni put započeo je kao podstanar u zgradi gde je danas Gradska kuća, i to sa samo jednim zaposlenim.
Do preseljenja, Istorijski arhiv Grada Novog Sada raspolagao je sa 1.138 m2 prostora, a danas imaju depoe površine 3.300 m2, koji su opremljeni savremenim sistemom za skladištenje arhivske građe, ali i vrhunskim sistemom protivpožarne zaštite, što omogućava da se istorijski podaci iz davno prohujalih vremena čuvaju sigurno.
U depoima Istorijskog arhiva Grada Novog Sada čuva se arhivska građa Novog Sada i još osam opština. U ovim dokumentima se nalaze podaci o razvoju Grada i okoline, kao i pojedinih organa i organizacija, pravnih i fizičkih lica.
Trenutno je na čuvanju 7,6 km arhivske građe, a moći će da bude smešteno još preko 20 km građe.
Arhivsku građu može da istražuje svaki punoletni državljanin Srbije pod uslovima određenim Odlukom o korišćenju arhivske građe u Istorijskom arhivu Grada Novog Sada.
Osim toga, u holu Arhiva se povremeno organizuju izložbe sa temama vezanim za istoriju Novog Sada.
Tako je Istorijski arhiv Grada Novog Sada danas svojevrstan centar kulture, koji služi na korist svih građana Novog Sada.
Ono po čemu se ova ulica razlikuje od većine drugih ulica je to što je ona Y oblika.
Upravo u tom jednom kraku nalazi se preduzeće za koje Novosađani imaju različite nazive, a zvanično ime je JKP „Parking servis” .
Ovo preduzeće je zaduženo za organizaciju parkirališta, njihovo uređenje, vidno i propisno obeležavanje vertikalnom i horizontalnom signalizacijom.
Kako u ovom preduzeću vole da kažu: „Cilj „Parking servisa” je da modernizuje i unapredi kulturu parkiranja u gradu“.
Upravo iz te borbe za kulturu parkiranja u gradu su i potekli razni nezvanični nazivi za ovo preduzeće, uglavnom od onih nekulturnih i nesavesnih, koji su zbog nepropisnog parkiranja na trotoarima, zelenim površinama i drugim mestima koja nisu predviđena za to, imali priliku da „posluju“ sa ovim preduzećem.
Na raskrsnici Ulice Filipa Višnjića sa Venizelosovom ulicom, sa jedne strane nalazi se kompanija Agrohim & Kemoimpex doo, a sa druge Agropanonka.
Kompanija Agrohim & Kemoimpex doo poznata je po prodaji guma za sve vrste vozila, a Agropanonka po prodaji traktora i priključnih mašina.
Kao što je rečeno na početku teksta, Ulica Filipa Višnjića je ulica koja doživljava svoj preporod.
Grad Novi Sad je već uložio značajna sredstva u infrastrukturno opremanje ove ulice i ovog kraja, kako bi mogli da isprate transformaciju iz industrijskog u stambeni deo grada.
Polako nestaju fabričke hale i prizemne kuće, a podižu se moderni stambeni blokovi. Zbog blizine centra Novog Sada, Dunava i keja, ova lokacija postaje sve atraktivnija za život.
Bilo da ste u potrazi za mirnim mestom za život, informacijama iz prošlosti ili svojim automobilom, svakako ćete svratiti i u Ulicu Filipa Višnjića.
Ukoliko imate zanimljivu priču o nekoj od novosadskih ulica koju biste želeli da podelite, pišite nam na gradskeinfo@gmail.com sa naznakom Moja ulica.
Mesto na kom se nalazilo prvo novosadsko pozorište i Vatrogasni dom: Trifkovićev trg (FOTO/VIDEO)
Preuzmite android aplikaciju.
