Zimski period pun je veselih i prazničnih događaja. Neki od praznovanja svojstveni su samo Srbima i poštuju u svim krajevima naše zemlje, ne samo porodično, nego i u raznim selima i gradovima.
Sa mesecom oktobrom počinje učestalije slavlje krsnih slava i ono traje u većem broju sve do maja meseca.
Kakvi su to hrišćanski običaji posredi i šta uopšte znači krsna slava?
Šta je krsna slava?
Krsna slava spada u verski običaj koji se sreće isključivo u pravoslavlju, a istovremeno krsna slava predstavlja i običajnosni kod po kome se detetktuje jedan narod, u ovom slučaju srpski.
Krsna slava prema hrišćanskom učenju predstavlja praznovanje Svetca – zaštitnika. Uglavnom se proslava krsne slave vezuje za domaćinstvo ili kuću koja proslavlja svog Svetca – zaštitnika kuće.
Krsna slava najučestalija je u porodičnom okruženju jer skoro svako srpsko domaćinstvo u Srbiji ga obeleževa, ali s druge strane nije ograničeno samo na domaćinstvo, već se sreće i u gradovima, manjim mestima, školama i hramovima koji takođe uzimaju određenog Svetca za zaštitnika.
U hrišćanskom smislu slava je datum kada su preci porodice koja slavi slavu primili krsno ime, odnosno krstili se.
Proslavom krsne slave ne proslavlja se samo zaštitnik kuće nego se slavi i postojanje porodičnog imena, loze i uopšteno istorijskog i hrišćanskog postojanja.
Kako je krsna slava svojstvena samo Srbima njeno postojanje zavedeno je u Nacionalnom registru Nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije, a 2014. godine je upisana i na Uneskovu Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva.
Pravoslavni običaji uoči slava
Slavski običaji poznati su većini ljudi – sveštenička poseta i osveštanje prostorije, molitva, ikona Svetca koji se slavi, kandilo, sveća, žito, slavski kolač i vino…
Većina ljudi koja praznuje krsnu slavu poštuje sve običaje, dok neki samo određene. Kako god, uglavnom se praktikuje odlazak u crkvu gde se slavski kolač nosi na osveštanje, a nakon toga sledi sveštenička poseta u kuću domaćina koji proslavlja krsnu slavu.
Sveštenik osveštava prostoriju svetom vodicom i moli se za ukućane.
Domaćin nakon toga pali preosveštenu sveću koja će goreti tokom čitavog dana.
Žito ili narodski poznato još kao koljivo, koje sprema domaćica kuće služi se nakon što se sveća upali i prvo se služi domaćin kuće, a zatim i svi ostali.
Crno vino koje u hrišćanstvu simbolizuje krv Isusovu, nije samo u upotrebi pića, već se sa njim preliva i slavski kolač, ali i žito.
Slavski kolač je posebna pogača koja se sprema ranije, a ima nekoliko varijanti kako se ukrašava – sa tim da svaki slavski kolač mora da sadrži hriščanske incijale is hs ni ka.
Slavski kolač lomi domaćin sa drugim članom, odmah nakon sveštenikovog osveštanja.
Da li se sećate Njegoševih mudrih misli iz „Gorskog vijenca“?
Preuzmite android aplikaciju.
