Teodor Pavlović (Karlovo, danas Novo Miloševo, 14. februar 1804 — 12. avgust 1854) bio je srpski novinar, književnik i prvi sekretar Matice srpske u Pešti.
Završne gimnazijske razrede tzv. „filozofiju“ položio je Toša u Segedinu, a potom je na poziv druga Konstantina Pejčića, prešao u Požun, gde je završio pravni fakultet 1825. godine. Baveći se u Požunu zainteresovao se zbog svojih drugova za književnost i nacionalne interese.
Teodor Pavlović stupa na književnu scenu u vreme kada nastaje u srpskoj kulturi prelazi od racionalizma ka romantizmu. Pod uticajem Dositeja Obradović stasavaju kulturni agitatori i reformatori, među kojima je najupečatljiviji Pavlović.
Njegov biograf Pejčić ga smatra „poslednjim Dositejevim učenikom“. Okrenut je u potpunosti prosvetiteljskom radu, upućivanju naroda, brizi o ženskom rodu i omladini. Poslednju etapu u njegovom razvijanju ideja, čini pokretanje almanaha „Dragoljub“ 1845. godine, koji je težio vaspitanju žena.
Pored pisanja bavio se i prevođenjem sa stranih jezika na srpski. Pod uticajem Dositejevim, prevodi sa nemačkog jezika, Knigerovo delo „O obhoždeniju s ljudma“. Objavio je 1829. godine u Budimu, prevod sa nemačkog dela „Vilandove simpatije – ili razgovor mudrog prijatelja sa srodnim dušama“.
Prihvatio se 1832. godine da rediguje „Srpski letopis“ u Pešti. Osnovao je srpski politički list „Serbski narodni list“, čiji je prvi broj izašao 1. jula 1835. godine u Budimu. List je kasnije menjao naziv u „Serbske narodne novine“ (1. jun 1838) koji je s kraćim prekidima izlazio do 1849.
Bio je urednik Letopisa Matice srpske u periodu između 1832-1841. godine. Obnovio je Maticu srpsku i dao joj novi Ustav. Sekretar Matice srpske postao je u februaru 1837. godine, i radio do 1854. godine.
Njegovim posredovanjem Matici srpskoj pristupili su bogati Srbi plemići i učeni ljudi kao: Sava Tekelija, Jovan Nako, baron Fedor Nikolić od Rudne, Petar Čarnojević, vladika Platon Atanacković, knez Mihailo Obrenović, mitropolit Stefan Stanković, episkop Evgenije Jovanović, Aleksa Simić itd. Za vreme Mađarske bune 1848. godine išao je sa delegacijom Srba kod austrijskog cara, sa srpskim zahtevima i odlukama Majske skupštine.
Umro je u pedesetoj godini života, 12. avgusta 1854. u rodnom mestu, u koje se vratio već uveliko bolestan. Isidor Nikolić „Srbogradski“ je štampao tužnu pesmu zaslužnom pokojniku u čast. Novinar i kolega Aleksandar Andrić u nedeljniku „Svetovidu“ kada je „čika Toša“ preminuo, sročio je prikladan stih: Branitelj imena Srb – Revnitelj za čast i slavu roda – Prosvetitelj roda svog.
Prijatelj iz mladosti pančevački lekar dr Kostantin Pejčić je objavio njegovu biografiju 1857. godine, o trošku njegovog rođenog brata Jovana Pavlovića. Prodajom knjige i dodatnim skupljanjem priloga podignut je tom zaslužnom Srbinu skromni spomenik. Učestvovali su Srbi sa svih strana, skupljeno je 638 f., a spomenik sa epitafom dopremljen iz Beča, postavljen je u Karlovu, u crkvenoj porti 1866. godine.
Matica srpska je 1846. godine objavila Pavlovićevu sliku sa „trojnim amanetom“. Navedena je njegova deviza: Jezik, vera i narodnost, amanet ti Srbe brate, to sveto troje, to je izvor česti, slave i sreće tvoje.
Preuzmite android aplikaciju.
