Grad Atina, kolevka starogrčke kulture, sa sobom nosi izuzetno nasleđe i bogatstvo umetnosti i visoko razvijenog kulturnog života. Decenijama je ova grčka metropola bila sinonim za mudrost i obrazovanje, te je nemoguće ne osetiti ponos kada naš grad, Novi Sad, bude upoređivan sa ovom veličanstvenom destinacijom.
Pseudonim „Atina na Dunavu“ nije dodeljen Novom Sadu tek tako. Još davne 1864. godine, dolaskom Matice srpske u naš grad, počelo je okupljanje gradske kulturne elite.
Matica srpska, najstarija naučna i kulturna institucija zadužena za širenje znanja na srpskom jeziku i prosvetljavanje našeg naroda, odigrala je ključnu ulogu u stvaranju kulturnog i političkog centra srpskog naroda u 19. veku.
Iako je kasnije preseljena u Novi Sad, osnovana je u Pešti 1826. godine s ciljem preuzimanja „Srpske letopisi“, tada jedinog srpskog glasila koje je bilo pred gašenjem.
Status ove institucije regulisan je Zakonom o Matici srpskoj, čime je Novi Sad zasluženo ponosan na svoje poređenje sa Atinom, budući da je doprinela da naš grad postane kulturni i politički centar srpskog naroda u 19. veku i opšte sedište srpstva.
Svetozar Miletić, osoba koja je okupljala intelektualnu mladost Novog Sada, prema nekim podacima, u neformalnom razgovoru s kovačem Stevanom Jelenićem Ćebendom, kumovao je novom nazivu grada. Ovo kovačenje novog imena nastalo je, verovatno ne biste verovali, u kafani.
„Bela lađa“ je kafana koja je okupljala kulturnu i političku elitu, gde su se u večernjim satima razvijale strategije i rešavala važna istorijska pitanja. Postoji čak i pisani trag o načinu na koji su Ćebenda i tadašnji gradonačelnik Miletić, kroz anegdote, uspostavili novi naziv, što se može pronaći u knjizi Ljubomira Lotića, dugogodišnjeg službenika Matice srpske.
Danas i dalje volimo koristiti ovaj nadimak kada želimo istaći koliko smo različiti od drugih gradova u Srbiji. Nekada varoš, dobivši status grada od Marije Terezije 1748. godine, dobila je ime Novi Sad, odnosno Neoplanta, ili Ujvidek na mađarskom.
Vremenom, kao stanovnici, naučili smo da ga zovemo raznim nadimcima i pevamo mu počasne pesme, ali jedno je sigurno – bez obzira na naziv, Novi Sad će uvek biti grad ljubavi i tolerancije.
Da li se smejete na viceve o Novosađanima? Izdvajamo neke koje možda niste čuli do sada
Preuzmite android aplikaciju.
