Dok odnos Rusije i Ukrajine dominira vestima, pogled unazad na dugu, isprepletenu istoriju ovih suseda otkriva kako je i kada stvorena pozornica za današnji sukob.
Zajedničko nasleđe dve zemlje seže više od hiljadu godina unazad u vreme kada je Kijev, sada glavni grad Ukrajine, bio u centru slovenske države, Kijevske Rusije, rodnog mesta i Ukrajine i Rusije. Godine 988. Vladimir I, knez Novgoroda i veliki knez Kijeva, prihvatio je pravoslavnu hrišćansku veru i kršten je u krimskom gradu Hersonesu. Od tog trenutka, kako je i ruski lider Vladimir Putin nedavno izjavio: „Rusi i Ukrajinci su jedan narod, jedinstvena celina“.
Ipak, tokom proteklih 10 vekova, Ukrajina je više puta bila deljena od strane konkurentskih sila.
Mongolski ratnici sa istoka osvojili su Kijevsku Rusiju u 13. veku. U 16. veku poljska i litvanska vojska napale su je sa zapada. U 17. veku, rat između Poljsko-Litvanske Unije i Ruskog carstva doveo je zemlje istočno od reke Dnjepar pod rusku kontrolu. Istok je postao poznat kao „leva obala“ – Ukrajina; a zemljama zapadno od Dnjepra, ili „desnom obalom“, vladala je Poljska.
Više od jednog veka kasnije, 1793. godine, desna obala je pripojena Ruskom carstvu. Tokom godina koje su usledile, politika poznata kao rusifikacija zabranjivala je upotrebu i proučavanje ukrajinskog jezika, a ljudi su bili pod pritiskom da pređu u rusku pravoslavnu veru.
Ukrajina je neke od najvećih trauma pretrpela tokom 20. veka.
Posle komunističke revolucije 1917. godine, Ukrajina je bila jedna od mnogih zemalja u kojima je vođen brutalni građanski rat pre nego što je 1922. godine bila potpuno apsorbovana u Sovjetski Savez. Početkom 1930-ih, da bi naterao seljake da se pridruže kolektivnim farmama, sovjetski lider Josif Staljin je organizovao glad koja je dovela do smrti miliona Ukrajinaca.
Nakon toga, Staljin je poslao veliki broj Rusa i drugih sovjetskih građana — mnogi od njih nisu govorili ukrajinski niti su imali veze sa regionom — kako bi pomogao da se ponovo naseli istok.
U tom trenutku istorije stvorene su trajne linije raseda. Pošto je istočna Ukrajina došla pod rusku vlast mnogo ranije od zapadne Ukrajine, ljudi na istoku imaju jače veze sa Rusijom i verovatnije ćepodržavati lidere koji su skloni Rusiji.
Zapadna Ukrajina je, nasuprot tome, provela vekove pod promenljivom kontrolom evropskih sila kao što su Poljska i Austro-Ugarska imperija — što je jedan od razloga zašto su Ukrajinci na zapadu skloniji da podržavaju političare koji naginju ka Zapadu.
Istočno stanovništvo ima tendenciju da više govori ruski i pravoslavne je vere, dok stanovnici zapadnog dela više govore ukrajinski i katoličke su vere.
Raspadom Sovjetskog Saveza 1991. Ukrajina je postala nezavisna. Ali ujedinjenje zemlje pokazalo se teškim zadatkom.
Kao prvo, „osećaj ukrajinskog nacionalizma nije toliko dubok na istoku koliko je na zapadu“, kaže bivši američki ambasador u Ukrajini Stiven Pajfer. Prelazak na demokratiju i kapitalizam bio je bolan i haotičan, a mnogi Ukrajinci, posebno na istoku, čeznuli su za relativnom stabilnošću ranijih epoha.
„Najveća podela posle svih ovih faktora je između onih koji saosećajnije gledaju na rusku carsku i sovjetsku vlast u odnosu na one koji ih vide kao tragediju“, kaže Adrijan Karatnički, stručnjak za Ukrajinu i bivši saradnik Atlantskog saveta Sjedinjenih Država. Ove pukotine su otkrivene tokom Narandžaste revolucije 2004. godine, u kojoj su hiljade Ukrajinaca marširali kako bi pružili podršku većoj integraciji sa Evropom.
Na ekološkim mapama možete čak videti i podelu između južnih i istočnih delova Ukrajine – poznatih kao stepe – sa njihovim plodnim zemljištem; i severnih i zapadnih regiona, koji su više pošumljeni, kaže Serhi Ploki, profesor istorije na Harvardu i direktor ukrajinskog istraživačkog instituta. On kaže da karta koja prikazuje razgraničenje između stepe i šume, dijagonalnu liniju između istoka i zapada, „upadljivo liči“ na političke karte ukrajinskih predsedničkih izbora 2004. i 2010. godine.
Krim je okupirala i anektirala Rusija 2014, nakon čega je ubrzo usledila separatistička pobuna u istočnom ukrajinskom regionu Donbasa koja je rezultirala proglašenjem Narodnih republika Luganska i Donjecka koje podržava Rusija. Danas su ruske trupe ponovo nagomilane na ukrajinskim granicama, linijama raseda koje odražavaju burnu istoriju regiona.
Preuzmite android aplikaciju.
