Prva železnička stanica u Novom Sadu izgrađena je na pustom peskovitom delu Velikog Limana, na prostoru današnje Limanske pijace.
Svečano je otvorena 5. marta 1883. godine, kada je prispeo prvi voz iz pravca Subotice, a imala je više od 30 koloseka.
Bila je to mešovito putničko-teretna stanica. Industrijski koloseci pružali su se prema zimskom pristaništu na Dunavu, prema Petrovaradinu, gde je takođe bilo stajalište pored mosta, kao i prema električnoj centrali, koja se nalazila pored stadiona „Karađorđe“.
Projekat za proširenje stanice pomoćnim objektima je urađen već 1884. godine.
Prijemni objekat stanice je realizovan po tipskom projektu Ugarskih državnih železnica. Bio je to objekat prve kategorije, jednospratna zgrada sa verandom. Stanica je posedovala centralni hol sa blagajnama i čekaonicama za putnike, službene prostorije i restoran. Kraj glavne zgrade bili su smešteni magacini, zgrada namenjena carini, a kasnije i zgrada u kojoj se odvijao poštanski saobraćaj.
Stanica je ubrzo postala omiljeno mesto ne samo putnika, već Novosađana uopšte.
Ugarske državne železnice su između 1890. i 1905. godine u značajnijim železničkim čvorovima izgradili nove, reprezentativne železničke stanice, koje su se uklopile u moderan izgled grada.
U nekim mestima su srušeni postojeći objekti i izgrađeni novi, a ponekad su samo dograđivane stare železničke stanice.
Novosadska železnička stanica je bila izvan ovih planova.
U međuratnom periodu izvršena je rekonstrukcija železničkog kompleksa: stanična zgrada je dobila novu, modernističku fasadu prema kolosecima, urađen je pristup za tramvaj sa varoške strane, izvršene su i izvesne intervencije u enterijeru u cilju povećanja njegove funkcionalnosti.
Za vreme mađarske okupacije ova stanica je ponovo pripala direkciji Mađarskih državnih železnica.
U februaru 1944. godine je iz Novog Sada pristigla molba direkciji, uz detaljen predračun radova, za proširivanje putničke stanice u Novom Sadu – deo prema Petrovaradinu.
Zgrada stare železničke stanice je srušena 1973. godine, nakon što je 1964. godine u rad puštena nova koja je funkcionalna do danas.
Na lokaciji prve železničke stanice sačuvan je jedino objekat nekadašnje pošte, koji i dalje ima originalnu funkciju.
Molba za podizanje pošte u sklopu železničke stanice je podneta budimpeštanskoj direkciji Mađarski državnih železnica 1941. godine, a objekat je verovatno izgrađen tek 1952. godine
Uspomenu na porušenu železničku stanicu čuva jedan sačuvan detalj skinuti sa fasade objekta.
Od osam identičnih reljefa koje je izradio vajar Karlo Baranji 1936. godine prilikom obnove železničke stanice, preostaje samo jedan.
Izložen ispred nekadašnjeg ulaznog dela u stanični kompleks, reljef je specifičan simbol i svedočanstvo istorije koja je označila prekretnicu u razvoju grada.
Iako je novosadska železnička stanica bila jedno od omiljenih mesta Novosađana, jedan nesvakidašnji događaj je zgrozio i novosadsku i evropsku javnost, a odigrao se upravo na tom mestu krajem 19. veka.
Naime, tada je Jaša Tomić ubio svog političkog rivala Mišu Dimitrijevića.
Centralna figura događaja koji su prethodili ubistvu bila je Milica Miletić, ćerka Svetozara Miletića. Kao veoma dobra prilika, što zbog porekla, što zbog lepote, Milica je bila na meti mnogih udvarača.
Kako se u političkoj borbi vrlo često ne biraju sredstva, desilo se da je Dimitrijević preko novina „Branik“, čiji je bio vlasnik i glavni urednik, aludirao na neverstvo Tomićeve supruge.
Kao osnova za takve tvrdnje poslužila su izvesna pisma koja je Milica pisala svom prvom vereniku, pravniku Branku Petroviću, samo šest nedelja pre nego što će se udati za Jašu Tomića. Pismo nije sačuvano, tako da danas možemo samo da pretpostavimo šta se tačno u njemu nalazilo.
Ono što ipak znamo iz nekih svedočenja jeste da u pismu Milica poziva Branka Petrovića da je što pre uzme za ženu, da ona vidi da je njen zaručnik u lošim novčanim prilikama i da mu je voljna pomoći koliko sama može. Moguće najšokantniji deo pisma je činjenica da Milica Branku obećava mesto glavnog urednika političkog časopisa „Zastava”, onog časa kad je uzme za ženu.
Njihove zaruke su raskinute ubrzo posle tog pisma, a mesto urednika je zaista dobio Miličin muž, samo što je to bio Jaša Tomić.
Braneći svoj ugled i ugled svoje žene, Tomić je prvo pozvao Dimitrijevića na dvoboj, što je ovaj odbio, da bi ga nakon što ga je jednom prilikom ugledao na ulici, pratio do železničke stanice i tamo nožem ubio.
Preuzmite android aplikaciju.
