Nekada je obaveza smeštaja vojske najčešće bila rešavana iznajmljivanjem privatnih kuća, da bi kasnije, formiranjem stalnog garnizona, počelo primenjivanje drugog načina za rešavanje ovog problema.
Iz tog razloga su gradovi namenski podizali kasarne koje su, potom, zakupljivale vojne vlasti za svoje potrebe.
U Novom Sadu su, u poslednjoj deceniji 19. veka, izgrađena dva velika objekta ove vrste, pešadijska kasarna u produžetku Lebarskog sokaka (Miletićeva ulica), današnja Ulica vojvode Bojovića, i honvedska kasarna u Futoškoj ulici na tadašnjem izlazu iz grada.
Istorijat izgradnje pešadijske kasarne može se pratiti još od nastanka plana grada 1877. godine, na kome su naznačeni odgovarajući gabariti, ali sa oznakom još neizvedenog objekta.
Već na Sauterovom planu iz 1885. godine tog obeležja više nema pošto je prostrana parcela rezervisana zapisom Kasern platz.
Koliko je gradnja ovih objekata bila značajna, vidi se iz podatka da je ulica u kojoj je podignuta pešadijska kasarna dobila naziv Ulica kasarne (Laktanya utca).
Na situacionom planu kasarne ucrtano je sedam objekata, a toliko je i izgrađeno. Osnove tri dvospratnice postavljene su na regulaciju ulica Vojvode Bojovića, Vuka Karadžića i Lukijana Mušickog.
Od objekata koji čine kasarnu, pažnju najviše privlači upravna zgrada postavljena na ulicu Vojvode Bojovića.
Ova zgrada je pravougaone osnove, sa plićim ispustom na sredini dvorišne fasade. Na glavnoj fasadi, okrenutoj ka ulici Vojvode Bojovića, nalaze se ugaoni rizaliti sa po jednom osom prozora, dok ih je u srednjem delu pet.
Ulaz u objekat je centralno postavljen i izveden u formi portika sa masivnim stubovima na visokim bazama. Iznad ulaza nalazi se tzv. francuski balkon, nadvišen trougaonim frontonom.
Krovna konstrukcija je na četiri vode, zarubljena. Projektom je bilo predviđeno da slobodne ugaone površine parcele, levo i desno od centralne zgrade, budu hortikulturno uređene sa stazama u središtu, ali ovaj detalj projekta nije realizovan.
U objekte kasarne u ulici Vojvode Bojovića vojska se uselila nakon Prvog svetskog rata.
Naime, po završetku Prvog svetskog rata, Novi Sad se našao u novoj državi, Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, a u njegove vojne objekte smestila se nova vojska.
Shodno tome, kasarne su dobile nove nazive, pa je tako pešadijska kasarna u produžetku Miletićeve, odnosno negde na sredini današnje ulice Vojvode Bojovića, dobila ime Kralj Petar.
Ovu kasarnu je vojska od grada dobila kompenzaciom, tako što je rešeno pitanje Mostobrana, čije su uklanjanje gradske vlasti već odavno tražile.
Ugovorom sklopljenim 1922. godine između novosadskih vlasti i Komande Prve armijske oblasti Mostobran je ustupljen gradu, a zauzvrat, grad je vojsci predao kasarnu Kralja Petra u Ulici vojvode Bojovića i još nekoliko drugih kasarni, objekata i placeva.
Kasarna u Vojvode Bojovića je objekat koji se nalazi pod prethodnom zaštitom kao spomenik kulture, a značajan je i kao spomen obeležje za streljane antifašiste u Drugom svetskom ratu i kao mesto stradanja Novosađana u raciji 1942. godine, o čemu svedoči postavljena tabla na fasadi zgrade.
Prema urbanističkim planovima, kasarna je namenjena da bude kulturno-turistički kompleks, pa ostaje nada da će biti obnovljena, te da će ponovo zasijati starim sjajem.
Novosađani, da li znate gde se u Novom Sadu nalazi palata Habag?
Preuzmite android aplikaciju.
