Kada su u pitanju rezultati istraživanja javnog mnjenja iz avgusta 2023. godine zabeleženo je da Laburistička partija ima znatnu prednost u političkim opredeljenjima srednje više klase, posebno onog dela koji je zaposlen u javnom sektoru (administrativni radnici, uposlenici u bankama, informaciono-tehnološkim kompanijama, sistemima zdravstvene zaštite itd.), dakle u delu populacije koju Britanci žargonski nazivaju „bele kragne“.
Takođe, rast uticaja laburista zabeležen je i u delu populacije sa srednje nižim i nižim socijalnim statusom (radnici u građevinskom sektoru, tercijarnim delatnostima, posebno uslužnim, itd.). Zanimljivo, činjenica je da je ovaj segment biračkog tela svoje poverenje na izborima iz 2019. godine poklonio torijevcima.
U poslednjem opštem izbornom ciklusu četiri petine pristalica Bregzita glasalo je za Konzervativnu partiju. Usled slabosti i neodlučnosti kabineta Tereze Mej i Borisa Džonsona u vezi sa mehanizmima implementacije volje birača iskazane na referendumu o izlasku Velike Britanije iz Evropske unije 2016. godine, procenat podrške pristalica Bregzita za opciju Konzervativne partije na predstojećim izborima znatno je opao. Manje od 50% tih pristalica sada podržava torijevce.
Međutim, ova činjenica ne ukazuje na mogućnost da većina optanata svoje „simpatije pokloni“ Radničkoj partiji na izborima 2024. ili 2025. godine.
Jedan deo navedenog biračkog tela svoje poverenje pokloniće Reformskoj stranci (bivšoj Bregzit partiji) nekadašnjeg lidera Najdžela Faraža, a sada Ričarda Tajsa, dok je zabeležen i zavidan rast uticaja Reclaim party (Partija obnove), krajnje desničarske stranke, koju predvodi holivudski glumac Lorens Foks, inače „izdanak“ veoma uticajne porodice britanskih umetnika.
Jedan od razloga, zbog kojih dato biračko telo „ne pokazuje simpatije prema laburistima“ pronalazimo i u činjenici da su nakon odlaska Džeremija Korbina sa mesta lidera Radničke stranke „crveni“ iskazali više spremnosti za bliže relacije sa Evropskom unijom, iako do sada nisu relativizovali samu odluku građana Ujedinjenog Kraljevstva o izlasku iz ove kontinentalne nadnacionalne organizacije.
Naglašavamo da četvrtina birača koji su 2019. godine glasali za Konzervativnu stranku na narednim opštim izborima glasaće za druge političke stranke i to, uglavnom za Reformsku stranku. Sa druge strane, laburističko biračko telo izgleda da će ostati „neoštećeno“, bez obzira na činjenicu da je ser Kir Starmer izvršio veliku „kadrovsku čistku“ u rukovodećim strukturama Partije, ali i u njenim regionalnim i lokalnim organizacijama, odnosno „vertikalno po dubini“.
Naime, Starmer je uspeo da „ukloni“ krajnje levičarski opredeljene rukovodioce, prevashodno sindikalne lidere, bliske prethodnom vođi laburista, Džeremiju Korbinu, te da politički kurs i diskurs Radničke partije usmeri prema ideološkom centru ili bolje da kažemo da je usvojio levo-libertarijanske koordinate u političkom radu svoje partije.
Međutim, pomenuta okolnost nije u velikoj meri uticala na laburističko biračko telo. Makar, nije u ovom trenutku.
Podsetimo se da je Toni Bler prvi pokrenuo taj ideološki zaokret laburista prema političkim koordinatama liberalnog levog centra, što je u velikoj meri uticalo na pad Radničke partije sa vlasti 2010. godine. Međutim, postavljamo otvoreno pitanje da li navedene činjenice otklanjaju sve prepreke konačnom svršetku decenijske torijevske vladavine u Velikoj Britaniji?
Britansko društvo ophrvano je unutrašnjim, uistinu oštrim socijalnim podelama. Kao što smo ranije naglasili, struktura savremenog britanskog društva umnogome se razlikuje od one koja je bila dominantna pre samo nekoliko decenija.
Zapravo, procesi stvaranja postmodernog i neomarksističkog modela ustrojstva društva, generisani na zapadnoj i istočnoj obali Sjedinjenih Američkih Država, a koji su putem popularizacije specifičnih modela subkulturnih sadržaja u okviru masovne kulture rašireni u mnogim delovima zapadnog, evroameričkog, posthrišćanskog sveta, u prvim decenijama ovog stoleća doživeli su punu afirmaciju i u Ujedinjenom Kraljevstvu.
U kontekstu borbe za inkluziju manjinskih populacionih zajednica različitog socijalnog karaktera generisan je duboki društveni jaz u britanskom društvu, koji se očituje u različitim kategorijama. Na prvom mestu, osnažena je razlika između materijalno situiranih i nesituiranih društvenih grupa i pojedinaca.
Takođe, primetne su pojačane regionalne razlike između urbanih centara i ruralnih prostranstava, koje umnogome određuju i tzv. „zemaljske razlike“ i divergentne procese između konstitutivnih subjekata Ujedinjenog Kraljevstva. U fokusu pažnje političke delatnosti liberalnog, torijevskog i laburističkog estabilišmenta nalaze se teme, koje ne bi trebalo da opterećuju kolektivnu svest britanskog društva, ali su ipak stvorile neverovatne divergentne procese u samom jezgru tamošnje socijalne strukture.
Fluidna i fleksibilna „transdžender“ politika, tzv. „vouk“ subkulturni obrasci uz osetljivost estabilišmenta i gornje srednje klase stanovništva u velikim urbanim centrima prema tzv. „rasnim pitanjima“, napravili su opštu konfuziju čak i u zajednicama birača, koje neguju tradicionalna, odnosno već ustaljena politička uverenja iz niza prethodnih izbornih ciklusa.
Srednja i niža klasa radničke populacije sa svim njihovim kategorijama, za sada nesigurno, ali i „uzletno“ napuštaju podršku Radničkoj partiji uz uverenje da pomenute „izborne teme“ predstavljaju, zapravo jedan talas subkulturnog besmisla i relativizacije, kako masovne, tako i visoke kulture, ali i tradicionalnog načina života britanskog društva.
U navedenoj „konfuziji lojalnosti“ pomenutih kategorija stanovništva Riši Sunak pokušava da pronađe „recept“ za novu pobedu torijevaca na opštim izborima.
Sama činjenica da je Riši Sunak relativno prihvatljiv za dojučerašnje pristalice laburista (posebno kod imigrantske populacije u njihovoj drugoj i trećoj generaciji), uz nesumnjive ekonomske uspehe njegovog kabineta, budi dobrano usahle nade Konzervativne partije da će torijevska vlada ipak uspeti da „prebrodi naredne izbore“.
Međutim, ukoliko bude nastavljena politika prilagođavanja Konzervativne partije ekstremnim, radikalnim ideološko-kulturološkim diskursima levo-liberalnih političkih snaga dela britanskog estabilišmenta, krah torijevaca nakon decenijske vladavine biće poptpuno neminovan.
(kraj)
Autor: Ognjen Karanović, istoričar, CZDS
Stavovi izneti u ovom tekstu su autorovi i moguće je da isti ne predstavljaju stavove naše redakcije.
Prethodni autorski tekst Ognjena Karanovića možete pročitati ovde:
Ognjen Karanović: Kraj torijevske vladavine u Velikoj Britaniji? (drugi deo)
Preuzmite android aplikaciju.
