Samo mesto, Sremske Karlovce, posmatramo kao jedan od kulturno-istorijskih spomenika koji svedoče o postojanju i dugoj, interesantnoj, istoriji našeg naroda. Na ovom mestu, takođe, čuči pravi skriveni dragulj koji priča neispričane priče o srpskom rodu i porodu – to je Patrijaršijski dvor.
Iako u Srpstvu postoji mnogo vladičanskih dvorova, ovo velelepno zdanje smatra se za jednu od najpažljivije izgrađenih građevina, kako u Karlovcima, tako i šire.
I zaista, svaki poštovalac arhitektonskih dostignuća, sve i da nije priklonjen religiji, ne može da opovrgne da se radi o jednom od najlepših čuvara istorije na našim prostorima.
Nalazi se u jezgru Sremskih Karlovaca, a gotovo da mogu da garantujem da će vam, prilikom ulaska u najuži centar, iako sve cigle i fasade u podsećaju jedna na drugu, za oko u prvom momentu zapasti, baš, ovaj velelepni dvorac.
Na mestu gde se danas nalazi Patrijaršijski dvor, ranije se nalazio “Pašin konak“.
“Pašin konak“ bilo je prvo sedište poglavara Srpske pravoslavne crkve, nakon što se arhiepiskopija iz Peći preselila u Sremske Karlovce.
Da bi dvorac izgledao kako izgleda danas, mitropolit Stefan Stratimirović je 1817. godine osnovao zadužbinu za prikupljanje sredstava za njegovu izgradnju, a koliko je ljubavi i umeća uloženo u njegovo opremanje potvrdiće i sama činjenica da je dvorsku kapelu oslikao, niko drugi do, Uroša Predića.
Palata je zidana u obliku ćiriličnog slova “Š“ u divnom, kićenom, baroknom stilu. Na samom ulazu u dvorac nalaze se velike stepenice, ušuškane skulpturama lava sa obe strane. Prozori, koji u gornjim ivicama poprimaju oblik polukruga, daju celokupnoj građevini ujednačenost i ravnotežu.
Iznad glavnih vrata nalazi se velika terasa, na kojoj su naglašena tri najveća prozora, a tipično za većinu građevina iz onog doba, na vrhu krova se nalazi osmatračnica.
Lepotu baroknih nota u potpunosti odaje ograda kombinovana zidom u donjem delu i rešetkama od kovanog gvožđa u gornjem delu.
Zgrada Patrijaršijskog dvora građena je u periodu od 1892. do 1895. godine, za vreme mitropolita Georgija Brankovića. Te godine su bile veoma značajne za razvoj i sticanje imuniteta Srpske pravoslavne crkve na ovim prostorima.
Godina 1920. je u našoj istoriji za SPC imala veliki značaj. Te godine došlo je ujedinjenja Srpske pravoslavne crkve, čime se patrijaršijsko sedište zvanično preselilo u Beograd, gde je počeo da se zida novi dvor.
Te novine dovele su do toga da srpski patrijarh narednih deset godina, sve do 1930. godine, proživi upravo u ovom mirnom karlovačkom dvorcu, prijatnom za oko i za dušu.
Nakon što se patrijarh najzad uselio u beogradski Patrijaršijski dom, ovo velelepno zdanje postalo je dom vladike sremskog.
Srpska istorija jeste lepa, interesantna i puna zanimljivih preokreta, ali je ponekada možemo doživeti i kao elegičnu pesmu…
Da nije bilo stradanja, ne bi bilo ni procvata.
Tako je, za vreme Drugog svetskog rata, Patrijaršijski dvor potpuno opustošen, te su iz njega odnete mnoge dragocenosti i unikatni nameštaj koji nikada nije vraćen, ipak svedočeći da su neke kulturno-istorijske građevine znatno teže nastradale, možemo zaključiti da ovo velelepno zdanje nije teže stradalo.
Danas se u dvorcu nalazi muzej koji najbolje oslikava čemu su to tačno zidine ove, kao i ostalih građevina Sprske pravoslavne crkve, u Bosni i Hrvatskoj, svedočile.
Stalna postavka naziva se “Riznica“, a u njoj možete videti mnoge od predmeta iz uništenih i ugroženih crkava, ikone, dragocenosti, retke i vredne rukopise, stare štampane knjige itd…
Ovde su, recimo, sačuvani veoma stara knjiga “Cvetnik“, koja je u petnaestom veku služila kao neka vrsta udžbenika za monahe, zlatni ogrtač u kome je hirotonisan Sveti Petar Cetinjski i restaurirani ostaci ikonostasa manastira Staro i Novo Hopovo, koji su uništeni u periodu Drugog svetskog rata.
U najvećoj odaji riznice nalazi se trinaest portreta episkopa i mitropolita koji su vladali Karlovačkom patrijaršijom.
Danas, ova palata služi kao redovan dom vladike sremskog, ali i letnje prebivalište patrijatha, jer, ima li šta lepše od procvetalih Sremskih Karlovaca u letnjem periodu?
Patrijaršijski dvor, zbog svih vrednosti koje čuva, proglašen je za spomenik kulture od izuzetnog značaja.
Stanje u kome se nalazi je besprekorno, kao da mu vek postojanja ništa nije naškodio, a njegova vrata su, za sve posetioce koji bi voleli da zagrebu malo dublje u zanimljivo svedočanstvočanstvo postojanja srpskog roda, uvek otvorena.
Toplo preporučujemo da ga posetite!
Preuzmite android aplikaciju.
