Da li se ikada dok šetate Petrovaradinskom tvrđavom zapitate kako je ovaj „Gibraltar na Dunavu“ opstao preko 300 godina, imajući u vidu da je preživeo u više navrata opsadu Osmanskog carstva, oba velika rata i bombardovanje? Svaka bitka ima svoju priču i gotovo u svakom od ovih događaja Petrovaradinska tvrđava je imala svog heroja.
Za vreme Drugog svetskog rata taj heroj bio je Italijan po imenu Đildo Pesapani. Priča počinje sa ostacima mosta Franca Jozefa čiji stubovi i danas vire iz Dunava.
Novi Sad je 1883. godine dobio prvi stalni most, a nazvan je po caru koji je tada vladao Autrougarskom, Francu Jozefu. Most je podignut zbog železničke veze Budimpešte i Zemuna, a pruga je trebala da prolazi kroz Novi Sad.
Zbog potreba železničkog saobraćaja, tada je sagrađen i tunel ispod Tvrđave. Vremenom se pokazalo da je to bio ne samo prvi stalni most, već i najdugovečniji, dok nije srušen u aprilu 1941. godine od strane Jugoslovenske kraljevske vojske, da bi ga Nemci popravili i koristili do 22. oktobra 1944. godine kada je porušen prilikom bekstva fašističke okupacione mađarske i nemačke vojske pred partizanima.
Ipak, iako je prvobitan plan bio da se i tunel ispod Petrovaradinske tvrđave detonira zajedno sa mostom, do toga nije došlo zaslugom Pesapanija.
Na poslovima prenosa eksploziva Nemci su angažovali italijanske ratne zarobljenike, njihove nekadašnje saveznike. Međutim, Italijan rodom iz Laura nedaleko od Napulja rešio je da prekrši komande i preseče kablove dela eksploziva i tako spreči Nemce da uruše tunel, čime bi se kao direktna posledica urušio i deo Petrovaradinske tvrđave.
On je nakon ovog čina uspeo uspeo da pobegne od nacističkih vojnika u Petrovradin i tu ostao i posle oslobođenja. Kasnije se oženio, a u Petrovaradinu i danas živi njegova ćerka iz tog braka. Đildo se sa suprugom i dvoje dece sedamdesetih godina odselio nazad u Italiju, gde je i umro u Pjaćenci u julu 1999. godine u 79. godini života.
Danas samo nekolicina Novosađana zan za Pesapanijevo herojsko delo, ali i za sam most Franca Jozefa. Ipak na njihovo sećanje ih u budućnosti može podsećati pešačko-biciklistički most koji će biti izgrađen u podnožju Petrovaradinske tvrđave, na postojećim stubovima nekadašnjeg mosta Franca Jozefa.
Preuzmite android aplikaciju.
