Monahinja Jefimija ili Jelena Mrnjavčević (oko 1350 — posle 1405) bila je kći uglednog vlastelina u državi cara Dušana, kesara Vojihne, a pre zamonašenja bila je žena despota Uglješe.
Posle pogibije muža u Maričkoj bici 1371. godine, zamonašila se i prešla u Srbiju. Živela je na dvoru kneza Lazara i tu je bila očevidac kosovskog stradanja, Lazareve smrti, kao i vazalne Srbije koja je poslala vojsku za bitku kod Angore 1402. godine.
Jedna od najlepših i najdirljivijih priča koje čuva hilandarska riznica jeste povest o Jefimiji, prvoj srpskoj pesnikinji. Njene reči, izvezene pozlaćenom srebrnom žicom, uzvišenog duha, spomenik su prelomnog perioda u istoriji srpskog naroda, svedočanstvo lične tuge ali pre svega, vere u Gospoda i Njegovu zaštitu.
Rođena je u vlastelinskoj porodici kao Jelena (oko 1350), kći kesara Vojihne, gospodara Drame pod srpskim carem Dušanom Silnim. Bila je venčana za gospodara moćnog vizantijskog grada Sera, despota Jovana Uglješe Mrnjavčevića koji je sa svojim bratom kraljem Vukašinom bio savladar srpskom caru Stefanu Urošu V (Nejakom).Njen život, započetom u sjaju visokog staleža ubrzo će dobiti sudbonosni obrt. Jelenin otac umire a nakon toga i sin jedinac Uglješa sa četiri godine. Obojica su sahranjeni u Hilandaru, u sabornom hramu Vavedenja Presvete Bogorodice. Mladenac Uglješa je sahranjen u naosu a njegov deda, ćesar Vojihna u priprati hrama.
Vrhunac Jefimijinog stvaralaštva predstavlja „Pohvala knezu Lazaru“ izvezena pozlaćenom srebrnom žicom na crvenom platnu dimenzija 99 h 66 cm, koje je namenjeno kao pokrov kneževoj glavi u kivotu u manastiru Ravanici kod Ćuprije.
Pohvala knezu Lazaru je nastala 1402. godine, neposredno pre bitke kod Angore 1402. godine u kojoj se kao turski vazal borio Lazarev sin, despot Stefan Lazarević. Sultan Bajazit I poražen je od strane tatarskog vođe Tamerlana, čime je napredovanje Osmanlija zaustavljeno na duži period. Jefimijine molitve upućene Svetom knezu, kao duh slobode pratile su njegovog sina i jednog od najvećih ličnosti srpske istorije, despota Stefana Lazarevića. Veliki ratnik, vitez , pesnik, despot Stefan je ukazivao veliko poštovanje Jefimiji kao duhovnom svetilu i veoma harizmatičnoj ličnosti srpske države.
Jefimija je poslednje godine života provela u manastiru Ljubostinja kod Trstenika, zadužbini kneginje Milice, u kome su utočište našle mnoge udovice stradalih kosovskih ratnika. Upokojila se oko 1405. i sahranjena je kao i kneginja Milica u Ljubostinji.
Najpoznatiji umetnici iz Novog Sada – slikar Stevan Maksimović
Preuzmite android aplikaciju.
