Ivo Vojnović, konte Ivo (Dubrovnik, 9. oktobar 1857 — Beograd, 30. avgust 1929), srpski književnik, pesnik i dramski pisac.
U Dubrovniku i Splitu
Ivo Vojnović je rođen 9. (ili 10) oktobra 1857. godine u Dubrovniku. Rođen je u osiromašenoj plemićkoj porodici poreklom iz Hercegovine. Preci njegovog oca su kao užički knezovi učestvovali u mnogim bitkama i predali su Veneciji Trebinje i Popovo polje, pa su dobili plemstvo od Mletačke republike. Naselili su se u Dubrovniku, u kome su morali da promene veru. Ivina majka je poticala iz florentinske plemićke porodice. U Splitu je živeo od svoje prve godine i tu je završio sedam razreda italijanske gimnazije. U Splitu su održavali veze sa rodnim Dubrovnikom. Njegov otac Konstantin Vojnović bio je advokat i u autonomaškom Splitu politički je bio na strani narodnjaka i Josipa Juraja Štrosmajera. Preselili su se 1874. u Zagreb, gde je Kosta dobio poziv od Štrosmajera da predaje austrijsko građansko pravo na novoosnovanom Sveučilištu u Zagrebu.
Studije i sudska služba
U Zagrebu je završio gimnaziju. Svoju prvu neobjavljenu dramu napisao je 1875. u Zagrebu. Upisao se na pravni fakultet, koji je završio 1879. Nakon toga radio je u sudskoj službi u Zagrebu, Križevcima i Bjelovaru. Od 1889. do 1892. bio je sekretar Namesništva u Zagrebu.
U Dubrovniku i Dalmaciji
U Dubrovnik se vratio 1892, gde je postao sreski načelnik i tu je ostao do 1899. Tu mu se pojavila ideja da piše svoje najpoznatije delo Dubrovačku trilogiju. Najveći deo trilogije napisao je tokom svog boravka u Dubrovniku.
Radio je 1899. kao sekretar Namesništva u Zadru i u to vreme je dovršavao Dubrovačku trilogiju. Od 1903. radio je kao sreski načelnik na Supetru na Braču. U to vreme okrenuo se narodnoj pesmi, pa je 1906. napisao svoju Smrt Majke Jugovića. U to vreme radio je na buđenju nacionalnih stremljenja težeći za nacionalnim oslobođenjem i ujedinjenjem. Često je dolazio u Split, gde je stvorio jedan umetnički kružok, u kome su bili Ivan Meštrović i Emanuel Vidović. U Braču je sa majkom i sestrom održavao spoljni sjaj književnog salona, u koji je dolazila otmena publika iz Splita, ali sve to bilo je iznad njegovih finansijskih mogućnosti. Veliki troškovi su doveli do deficita u državnoj kasi i velikoga skandala, pa je Vojnović 1907. izgubio državnu službu.
Zatvoren tokom rata
Bio je dramaturg Hrvatskog narodnog kazališta od 1907. do 1911. Od 1914. bavio se samo književnošću i mnogo je putovao. Na početku rata hrvatski šovinisti su u Dubrovniku uništavali srpske škole, novine, društva i stanove, a palili su srpske zastave i lomili srpske simbole. Ivo Vojnović je zatvoren prvog dana rata 1914. kao srpski pesnik u Dubrovniku. Do 15. maja 1915. bio je zatvoren u šibenskoj tamnici. Krajem 1914. tražio je da ga pošalju u bolnicu zbog glaukoma oka, ali to su mu odobrili tek maja 1915, pa je premešten u zagrebačku bolnicu, gde je izgubio jedno oko. Umalo nije izgubio i drugo oko. Dalje je ostao u bolnici, gde je postao ljubimac doktora i dobio je posebnu sobu. Dopisni je član Srpske kraljevske akademije (Akademije umetnosti) od 18. II 1924.
Ivo Vojnović imao je brata Luja i tri sestre, Katicu, Eugeniju i Kristinu. Njegov brat Lujo Vojnović (1864—1951) bio je dubrovački advokat, sekretar crnogorskog kneza Nikole, ministar pravde Crne Gore i opunomoćeni poslanik Crne Gore u Vatikanu.
Književni rad
Svoju književnu karijeru započeo je još kao gimnazijalac, kada je dobio nagradu za sonet o Nikoli Tomazeu. Svoj prvi dramski rad Pad dubrovačke republike napisao je na nemačkom jeziku. Prvi put objavio je pripovetku Geranium 1880. Nakon toga pisao je dramske prikaze i pripovetke, koje je objavio u zbirci Perom i olovkom. Roman Ksantu napisao je 1886, a komediju Psihe napisao je 1889. Od tada ostao je veran drami do kraja života i u toj književnoj vrsti stvorio je najbolja svoja dela.
Do potpunog izražaja došao je 1895. sa dramom Ekvinocij. Tu je islikao tragediju jednog ljudskog života koji se lomata i gubi u pobesnelim ekonomskim stihijama. Njegove najbolje drame su iz dubrovačkog života. Stare dubrovačke gospare opevao je 1910. godine u Lapadskim sonetima.
Svoj stari Dubrovnik opevao je 1902. u drami Dubrovačkoj trilogiji, nostalgičnoj, melanholičnoj i tragičnoj viziji dubrovačkog plemstva. U Prvom delu (Allons enfants!…) opisuje propast dubrovačke slobode, u drugom delu (Suton) prikazuje propast tradicionalne dubrovačke vlastele, a u trećem delu (Na taraci) pokazuje poslednje trzaje stare vlastele.
U drami Maškirate ispod kuplja (1920) opisana je tragična ljubavna idila.
Nadahnut nacionalnim idealizmom napisao je 1906. dramu Smrt majke Jugovića, u kojoj je bio nadahnut sivilom kosovske tragedije i jadom nesrećne majke. Lazarevo vaskrsenje napisao je 1913, a u njemu je veličao legendarnu junačku smrt Lazara Kujundžića i herojstvo njegove majke.
Preuzmite android aplikaciju.
