Zaštita životne sredine danas je jedna od najznačajnijih tema u svetu, a u Srbiji i srpskim zakonima prve „reči“ o zaštiti prirode nalaze se još u Dušanovom zakoniku starom više od 700 godina.
Još na časovima istorije u osnovnoj školi svi su čuli za Sase, germansko pleme vešto u rudarstvu, koje je za vreme 13. veka naseljavalo područje srednjovekovne Srbije.
Ukratko, kako bi se bavili rudarstvom morali su seći šume i gore, a u Dušanovom zakoniku iz 1349. godine definisano je kako se sme nastaviti seča drveća.
U 123. članu zakonika, između ostalog, piše:
„A otsada unapred Sasin da ne seče, a što poseče, ono da ne obrađuje i ljude ne smešta, samo da stoji pusta, da raste gora“, uz dodatak da se sme seći samo koliko je potrebno i neophodno.
To se može protumačiti i prvim zakonom o zaštiti prirode i životne sredine u srpskoj istoriji, a sledeći dokument koji se bavi sličnom tematikom došao je pola veka kasnije.
Zakon o rudnicima, ili „rupama“ kako su ih tada zvali, proglašen je 1412. godine za vreme despota Stefana Lazarevića. Ovaj zakon bliže se bavio rudama, mineralima, načinima njihovog iskopavanja, otvaranja i zatvaranja rudnika, njihovih lokacija i slično, a prvenstveno je bio namenjen stanovnicima Novog Brda, nedaleko od današnje Prištine.
Nažalost, razvoj srpskih zakona, ali i misli o životnoj sredini, zaustavljen je i onemogućen periodom turske vladavine. Iz tog perioda nema značajnih pisanih zakona ili povelja koji se bave tom tematikom.
Naredni zakon iz te oblasti ne postoji sve do 1840. godine, kada je „Visočnajom naredbom“ za vreme kneza Mihajla Obrenovića utvrđen lovostaj, ili potpuna zabrana lova za pojedine vrste divljači.
Nakon toga, u periodu nezavisnosti Srbije od Turaka vraća se i „ekološka svest“, pa se 1853. godine donosi Ureba o Lovu, a 1859. godine Avala naredbom kneza Miloša postaje prvo zaštićeno područje na prostoru današnje Srbije.
Čak 1860. godine zabranjen je lov na ribe trovanjem i dinamitom, a 1874. godine zaštićeno je i područje Obedske bare.
U narednih nekoliko decenija stigli su i Zakon o šumama, Zakon o lovu i Zakon o ribolovu, a veliki korak stiže u 20. veku.
Tada je, 1938. godine, doneta Ureba o nacionalnim parkovima, što je prvi ozbiljniji pokušaj zaštite prostranijih delova prirode tadašnjoj Jugoslaviji.
Kao prvi nacionalni park na teritoriji Srbije proglašena je Fruška gora 1960. godine.
Danas, na tom spisku se nalaze i nacionalni parkovi Đerdap, Kopaonik, Tara i Šar-planina.
Selo sa najlepšim drvoredom i četiri jezera na sat vremena od Novog Sada (FOTO)
Preuzmite android aplikaciju.
