Pogrebni rituali datiraju od samog starta civilizacije, a sahrane na teritoriji Novog Sada održavale su se i pre osnivanja samog grada. Dostupni istorijski izvori dozvoljavaju nam da saznamo gde su ranije sahranjivani Novosađani i gde su se nalazila prva novosadska groblja.
Ian Taylor
Pretpostavlja se da su prve sahrane od osnivanja Petrovaradinskog Šanca krajem 17, veka, organizovane na teritoriji današnje Salajke, između Kisačke i Temerinske ulice, otprilike gde se danas nalazi Dositejeva ulica.
Početkom 18. veka groblja su uglavnom nastajala uz crkve kako su one podizane. Pravoslavna groblja bila su oko Nikolajevske, Saborne, Almaške, Uspenske i Jovanovske crkve, a katoličko, unijatsko, evangelističko, jevrejsko i reformatorsko, takođe oko crkava ovih veroispovesti.
U crkvenim portama su pored crkvenih lica sahranjivani i imućniji građani. Kako su se sve ove crkve nalazile u neposrednoj blizini centra varoši gde su se nalazile i porodične kuće, ovakav način sahranjivanja bio je nepogodan.
Magistrat je doneo odluku o premeštanju grobalja, po naredbi Dvorske komore iz Požuna od 5. juna 1748. godine. Tako su 1749. godine preseljena 4 pravoslavna, 2 katolička i jevrejsko groblje kod Sinagoge.
Od tada je samo uglednim građanima dozvoljen pogreb oko crkve. Jevrejsko groblje je preseljeno u današnju ulicu Alekse Šantića, dok su luterani, kalvinisti i grkokatolici svoje mrtve sahranjivali na kraju Futoške ulice. Takođe su i rimokatolici koristili groblje u Futoškoj ulici, tačnije kod Rokove crkve, koja ima određen teren za groblje u njenoj okolini (današnji prostor oko osnovne škole “Branko Radičević”).
Gradska uprava je 1755. godine, sledeći naredbu Ugarskog namesničkog veća da se u svim naseljenim mestima groblja moraju podizati isključivo na periferijama, odlučila da se za pravoslavno stanovništvo sagradi manja crkva. Izgrađena Jovanovska crkva imala je u blizini veliki prostor za groblje i nalazila se u blizini današnjeg Socijalnog i osnovne škole “Ivo Lola Ribar”.
Početkom 1785. godine pooštreni su uslovi za sahranjivanje oko crkve, da bi tri godine kasnije po naredbi Namesničkog veća, bilo zabranjeno sahranjivanje mrtvih van opštih, javih groblja.
Danas su novosadska groblja pod zaštitom i proglašeni su kao spomenici kulture, ali kao što vidimo za mnoga od njih se dan danas ne zan da su postojala, ipak i ta groblja su svedoci istorije i čuvari uspomena, koji kriju mnoge priče o prošlosti grada.
Ćurčijska ulica – Nekada ulica zanatlija, danas jedan od najlepših krajeva u centru grada
Preuzmite android aplikaciju.
