O korenima, istoriji i razvoju francusko – srpskog prijateljstva napisane su mnoge knjige. O njegovoj jačini danas ipak najbolje svedoči skorašnja poseta našeg predsednika Francuskoj, i predsedniku Makronu. Slika koja je obišla svet jeste doček koji se retko viđa u državničkim posetama, ali i još bitnije, strateški važni razgovori i dogovori koji su sklopljeni za našu privredu, ali i druge sfere društvenog života.
Bilateralni odnosi naše zemlje sa Francuskom uspostavljeni su pre 185 godina. Tokom duge diplomatske istorije, jedan od ključnih momenata saradnje bio je svakako period Prvog svetskog rata. Tada je Francuska pružila ruku prijateljstva našoj zemlji, slanjem sanitarne misije tokom epidemije tifusa, ali i zajedničkom borbom na Solunskom frontu.
Odnosi dveju zemalja imali su i svoja zahlađenja, ali i prekide i obnavljanja.
Prekretnicu u modernoj istoriji predstavlja jul 2019. godine, kada je realizovana prva poseta jednog francuskog predsednika Srbiji, posle 18 godina. Tom prilikom Beograd i našeg predsednika Aleksandra Vučića posetio je predsednik Republike Francuske Emanuel Makron.
Poseta francuskog predsednika predstavljala je veliki doprinos intenziviranju i unapređenju brojnih segemenata bilateralne saradnje dveju zemalja. Tom prilikom potpisano je i 25 sporazuma u oblastima kulture, prosvete, javne uprave, energetike, sporta, bezbednosti i namenske industrije, a usvojena je i Zajednička izjava dva predsednika.
Saradnja Srbije i Francuske ima i svoje ekonomske koristi. Danas u Srbiji posluje preko 100 francuskih kompanija, koje zapošljavaju preko 12 000 radnika, i to pretežno u oblasti industrije. U Francuskoj trenutno živi preko 100.000 Srba.
Nakon susreta dva predsednika te 2019. godine, istorijski bliski odnosi dveju zemalja produbljeni su sklapanjem konkretnih sporazuma i na nivou lokalnih samouprava. Tako je Novi Sad iste godine sklopio prijateljstvo sa čak tri francuska grada: Engijen le Ben, Sen Lu la Fore i Tavernji.
Engijen le Ben, Sen Lu la Fore, Tavernji i Novi Sad
Francuski gradovi pobratimi nalaze se u Departmanu Val d’ Oaz, sa kojim je saradnju uspostavila Autonomna pokrajina Vojvodina. Val d’ Oaz ili „Dolina Oaze“ predstavlja jedan od najrazvijenijih departmana u Francuskoj, koji se nalazi u severnom delu te zemlje, nadomak glavnog grada.
Zbog neposredne blizine Pariza, ova mesta neretko predstavljaju idealno mesto za beg Parižanima iz gradske gužve, radi uživanja u gotovo očuvanim prirodnim lepotama. Takođe, i brojni turisti prilikom posete glavnom gradu neretko svoj smeštaj biraju upravo u ovim mestima, iz istih razloga.
Sva tri francuska grada su i po veličini, i po broju stanovnika, značajno manji od Novog Sada. Čak ni ukupan broj stanovnika ove tri opštine ne prelazi brojku od 50.000.
Engijen le Ben (fr. Enghien-les-Bains) nalazi se najbliže glavnom gradu Francuske, na udaljenosti od svega 11 km severno od Pariza. Predstavlja manju opštinu, koja je izuzetno lepo uređena. Engijen se može pohvaliti činjencom da je na najvećem delu teritorije očuvao arhitekturu iz vremena svoje gradnje.
Simbol ovog mesta je istoimeno jezero oko kojeg se ova opština prostire, i koje osim izuzetne lepote predstavlja i zaštićeno prirodno područje. Jezero predstavlja centar ovog mesta, pokraj kojeg se šeta, peca, ali i takmiči u vodenim sportovima.
Drugi grad pobratim, Tavernji (fr. Taverny), nalazi se 20km severno od Pariza. U periodu od 1806. godine, Tavernji i Sen Lu la Fore bili su skoro čitav jedan vek jedan grad, da bi se 1905. godine razdvojili i do današnjih dana nastavili samostalno postojanje.
Tavernji je poznat po proizvodnji vina, jednom od glavnih izvoznih proizvoda i „simbola“ Francuske. Ovo mesto poseduje javne, opštinske vinograde, koji se prostiru na površini od preko 2600m2. Njih održavaju opštinski baštovani i vinogradari. Zanimljiv podatak je da u svakoj berbi grožđa učestvuju i meštani Tavernjija, koji na taj način doprinose i razvoju svoje opštine.
Prirodu koja okružuje Tavernji čine u najavećoj meri šumoliki predeli gotovo netaknute prirode, koji presecaju uređene staze za šetanje, zbog čega je poznat Parižanima i kao mesto za planinarenje.
Tavernji poseduje i sopstvenu crkvu Notr-Dam, koja je sagrađena još u 13. veku.
Treći francuski grad pobratim je Sen Lu la Fore (fr. Saint-Leu-la-Forêt), opština koja se nalazi 15km severno od Pariza. Nastala je u 14. veku, kao naselje drvoseča.
Početkom 19. veka, Sen Lu je bio prebivalište Luja Bonaparte, rođenog brata Napoleona I. Tada otpočinje i gradnja železnice u ovom kraju, sa kojom je povezan i prosperitet ovog mesta, kao i povezovanjem sa Gradom svetlosti.
Naš grad uspostavio je saradnju sa Engijen le Ben, Sen Lu la Fore i Tavernji u oblastima ekonomije, privrede, kulture, obrazovanja, ekologije, socijalne politike, kao i u oblastima informacionih tehnologija, turizma i sporta.
U oblasti privrede, saradnja gradova fokusirana je na podršku lokalnim kompanijama i uspostavljanju bilateralne saradnje, razvoju malih i srednjih preduzeća, zajedničkim ulaganjima, organizovanju sajmova, prezentacija i seminara. Težnja je da se odnosi razvijaju i na nivou privrednih komora, ali i u oblasti turizma. Kao primeri uspešno realizovnih francuskih investicija u našoj zemlji, u Novom Sadu i njegovoj okolini, svakako su poslovanje banke „Crédit Agricole“, kompanije „Lafarge“ i „Schneider Electric DMS“.
Kako je Novi Sad značajan univerzitetski centar naše zemlje, saradnja u oblasti obrazovanja, i to na nivou univerziteta, uzajamni je interes gradova pobratima. Razmenom iskustava, ali i profesora i studenata, kao i zajedničkim učešćem u evropskim projektima i programima, doprineće se razvoju obrazovanja u obe zemlje.
Iskustva i znanja koja su Novosađani stekli kroz organizaciju Evropske prestonice kulture 2021. godine dragocena su i našim francuskim bratskim gradovima. Zbog toga je saradnja bratskih gradova uspostavljena i u oblasti kulture.
U septembru prošle godine, u okviru kulturne saradnje, učenici Muzičke škole „Isidor Bajić“ održali su koncert u Tavernjiju, koji je predstavljao deo Filmskog festivala koji se održava u tom francuskom gradu pobratimu. Tom prilikom grupa od 45 novosadskih đaka i profesora imala je priliku da dođe u Francusku, poseti Tavernji ali i obližnji Pariz. Kroz ovakvu posetu, novosadski đaci upoznali su se sa svojim vršnjacima, i stekli dragocena kako muzička, tako i životna iskustva.
U približavanju francuskog i srpskog naroda značajnu ulogu ima i Francuski institut u Srbiji. Zahvaljujući projektu uređenja Kreativnog distrikta u Novom Sadu, novi prostor u okviru Kreaktivnog distrikta dobio je i Francuski institut. Prostor se koristi za školu francuskog jezika, za izložbeni prostor, čitaonicu i biblioteku. Kroz brojne aktivnosti, ovaj institut promoviše francusku kulturu, jezik i nauku, ali i približava Novosađanima Francusku.
Francusko – srpsko prijateljstvo svakako je dobilo novu dimenziju bratimljenjem Novog Sada sa opštinama nadomak Pariza. Konkretna saradnja, u oblastima od obostranog interesa gradova, doprinosi samo još tešnjoj saradnji dva naroda i dve države. Kroz ovakvu saradnju gradi se budućnost francusko-srpskih odnosa, ali istovremeno čuvaju i neguju vrednosti za koje su se naši narodi zajednički borili.
Preuzmite android aplikaciju.
