Arhitekta Dragiša Brašovan predstavlja jedno od najvećih imena srpske međuratne arhitekture, ako ne i najveće.
Rođen je u Vršcu gde je stekao osnovno i srednje obrazovanje. Studije arhitekture pohađao je na Tehničkom fakultetu u Budimpešti gde je posle diplomiranja 1912. započeo projektantsku praksu u arhitektonskom ateljeu Teri i Poganj. Potom je kraće vreme radio u Sarajevu, a po završetku Prvog svetskog rata osnovao je sopstveni atelje Arhitekt, zajedno sa arh. Milanom Sekulićem u Beogradu.
Tokom međuratnog perioda podigao je veći broj privatnih vila, stambenih višespratnica i upravnih zgrada, uglavnom u Beogradu.
U Novom Sadu Brašovan je prisutan od 1929. godine kada je pobedio na konkursu za novu palatu Radničke komore.
Izgradnja objekta je trajala između marta 1930. i jula 1931. godine, u maniru akademsko-romantičarskog graditeljskog koncepta.
Zgrada Radničke Komore bila je najavljena kao prva građevina moderne arhitekture u Novom Sadu, koja je trebala da ukrasi područje Malog Limana, dela grada koji je nekoliko decenija pre toga bio Dunavski rit i deo mostobrana prema Petrovaradinskoj tvrđavi, sa bačke strane.
Po Brašovanovim planovima gradnja kompleksa Dunavske banovine trajala je od 1935. do 1940. godine, mada na konkursu iz 1930. godine njegov rad nije prošao zapaženo.
Administrativna zgrada je izdužene, zatvorene, potkovičaste osnove sa suterenom, parterom i dva sprata. Izgrađena je u stilu moderne, ali vidljivi su uticaji i ekspresionističke arhitekture i De Stila.
Zgrada Banovine bila je jedna od najvećih građevina u zemlji. I danas svako ko dođe u Novi Sad, odmah uoči ovu monumentalnu građevinu, nekadašnju Administrativnu zgradu u kojoj je danas sedište Vlade AP Vojvodine.
Poslednji objekat u Novom Sadu Brašovan gradi između 1958. i 1962. godine, a u pitanju je nova zgrada Pošte, smeštena uz stari objekat, monumentalna stereometrijska građevina čiji masivni volumen sa 13 etaža prate niži, bočni aneksi.
Visoka kula, koja je ujedno i centralna zgrada, nekada je dostojanstveno vladala krajolikom kao jedan od prvih novosadskih nebodera.
Pa ipak, autor nije voleo ovo svoje delo i nije došao na svečano otvaranje, ljutit zbog toga što je zgrada za tri sprata viša nego što je on zamislio.
Dragiša Brašovan je 1953. godine radio i na revitalizaciji Petrovaradinske tvrđave.
Zanimljivo je da Dragiša Brašovan u Novom Sadu nikada nije živeo, osim u periodu koliko je bilo potrebno kada je radio na projektovanju ili gradnji nekog od svojih dela.
No, bez obzira na to ostavio je neizbrisiv trag u Novom Sadu.
Osim tri zgrade u Novom Sadu, ostala dela arhitekte Dragiše Brašovana su:
– Eskontna banka u Nušićevoj ulici, 1922. godine;
– Vila Riharda Škarke, 1926-27. godine;
– Muzej Nikole Tesle (Vila Đorđa Genčića), 1929. godine;
– Izložbeni paviljon Kraljevina SHS u Barseloni, 1929. godine;
– Izložbeni paviljon Kraljevine Jugoslavije u Milanu, 1929. godine;
– Vila Dušana Lazića, 1932. godine;
– BIGZ (Zgrada Državne štamparije), 1933. godine;
– Stambeni objekat beočinske fabrike cementa u Braće Jugovića, 1934.
godine;
– Zgrada Trgovinske komore na Studentskom trgu br. 13, 1932-34. godine;
– Zgrada Ratnog vazduhoplovstva u Zemunu, 1935. godine;
– Rekonstrukcija Starog dvora, 1948. godine;
– Hotel „Metropol“ (adaptacija Doma Centralnog komiteta omladine Jugoslavije), 1951-1958. godine.
Jedna od prvih luksuznih zgrada u Novom Sadu nalazi se na Bulevaru Mihajla Pupina (FOTO/VIDEO)
Preuzmite android aplikaciju.
