Danas je rođendan Đuri Daničiću, jednoj od najznačajnijih srpskih ličnosti 19. veka, rođen je u Novom Sadu kao sin sveštenika Jovana Popovića. Malo je poznato da mu je kršteno ime bilo Đorđe.
Kako je došlo do promene prezimena?
U svojoj 21. godini, Đura je upoznao Vuka Karadžića i počeo mu pomagati u izdavanju drugog izdanja Rečnika. Napisao je i odbranu Vukove reforme, želeći da je objavi pod pseudonimom Đ. Jugović. Međutim, njegov rad u Beču bio je cenzurisan, te nije mogao da se štampa.
Odlučio se za Budim, gde mu je cenzor Jovan Popović odobrio štampanje njegovog dela, ali pod novim pseudonimom – Đuro Daničić.
Lažno prezime Daničić, baš kao i Jugović, bilo je inspirisano junacima iz srpske narodne poezije. U prvom slučaju braća Jugović, a u drugom, Daničić Vide.
Te 1847. objavljen je njegov „Rat za srpski jezik i pravopis“, a od tog trenutka Đura je prestao koristiti prezime Popović, već je do kraja života bio Daničić.
Delimično uspešan pokušaj reformisanja srpske latinice
Daničića je smrt zatekla iznenada, dok je na odmoru u Zagrebu pokušavao da završi Rječnik hrvatskog ili srpskog jezika. Međutim, njegov dosadašnji rad na tom delu nije bio uzaludan.
U njegovim spisima nalazio se predlog za reformu latinice, kojom bi se izbacili digrafi.
Digrafi su slova koja se pišu sa dva znaka, kojih u ćirilici nema (đ, dž, lj, nj). Daničić je želeo da tako bude i u latinici, pa je predložio da ih zamene đ, ļ, ń, ģ.
Prihvaćen je samo novi oblik latiničnog slova đ, simbolično prvo slovo Đurinog imena.
Njegov doprinos srpskom jeziku nije bio samo znak đ
Osim već pomenutog dela, „Rat za srpski jezik i pravopis“, u kom je već primenjena Vukova reforma, Daničić je 1850. izdao i prevod Starog zaveta. Njegovo autorsko delo je i Mala srpska gramatika, izdata takođe 1850. godine, a u periodu nakon toga proučavao je srpski jezik kroz radove o sintaksi, oblicima i akcentnim studijama.
Izdao je i „Žitije Sv. Save“, „Žitije Sv. Simeona“ i još neka istorijski važna dela za Srbiju. „Prevodio“ ih je na reformisani jezik, pisao reformisanim pismom, i time značajno doprineo da Vukova reforma zaista zaživi, te da srpski narod dobije definisan književni jezik.
Đura Daničić najčešće je okarakterisan kao filolog i leksikograf, a osim istraživačkog i naučnog rada na srpskom jeziku, radio je i kao bibliotekar, profesor i prevodilac.
Detinjstvo je proveo u Novom Sadu, a njegova rodna kuća nalazi se u Ulici Zlatne grede, broj 31.
Osim prvih 20 godina života, u Novom Sadu je bio i 1852. godine, a tokom života radio je u Budimu, Beču, Beogradu i Zagrebu, gde je na kraju i preminuo. Sahranjen je, po svojoj želji, u Srbiji, na Tašmajdanskom groblju u Beogradu.
Ne bacajte plastične flaše, mogu vam biti spas u domaćinstvu
Preuzmite android aplikaciju.
