Dan danas kada prošetate Petrovaradinskom tvrđavom, jednom od najlepših građevina u Novom Sadu, sasvim sigurno ćete videti nekolicinu mačaka koje šetaju tvrđavom kao da je njihovo nasledstvo. Upravo jedna od legendi iz 17. veka govori o tome da su ove životinje čuvari tvrđave i svedoci njene burne istorije.
U današnjem Petrovaradinu, nakon što su Austrijanci pobedili Osmansku imperiju kod čuvene bitke kod Slankamena 1691. počeli su da ruše srednjovekovnu tvrđavu, kako bi sazidali nove bedeme i bastione. U nedostatku građevinskog materijala, austrijski vojni inženjeri iskoristili su kamen i opeku nekadašnje srednjevekovne ugarske tvrđave i cistercitskog manastira iz 13. veka.
Prilikom zidanja bastiona Sv. Inoćentija, iskorišćen je jedan od kamenih blokova koji je krasio samostansku crkvu posvećenu Devici Mariji, s prikazom mačje glave. Legenda kaže da su graditelji Petrovaradinske tvrđave u temelje novih bedema uziđivali žive mačke (nalik na narodnu pesmu „Zidanje Skadra”, u kojoj se opisuje običaj žrtvovanja uziđivanjem živog čoveka u građevinu).
Žrtvovanjem živih mačaka Austrijanci, ne samo da su želeli da se bedemi tvrđave održe, već i da, kao što se verovalo da mačka ima devet života, tvrđava bude još dugovečnija. Da i ona ima devet života.
Od tog trenutka ova građevina je postala neosvojiva tvrđava. Odolela je osmanskom napadu 1694. godine, da bi 1716. godine nasuprot svim očekivanjima, princ Evgenije Savojski izvojevao jednu od najvećih pobeda nad osmanskom vojskom.
Tvrđava je ostala nepokorena i tokom Mađarske revolucije (1848/49). Carska vojska pod komandom bana Josipa Jelačića nije uspela da primora garnizon na kapitulaciju i morala je da se povuče.
„Za dlaku“ je Petrovaradinska tvrđava preživela i Prvi Svetski rat, kada ju je zbog njene lepote poštedeo pukovnik Kraljevine Jugoslavije Dragoš Đelošević, u vreme kada su rušena mnoga utvrđenja nekadašnje Austrougarske.
Ako su u Prvom svetskom ratu zasluge za očuvanje Petrovaradinske tvrđave pripisane Dragošu Đeloševiću, onda je njen spacilac u Drugom svetskom ratu, Italijan Đildo Pesapaneo. Pred kraj Drugog svetskog rata, nemačka vojska, koja se povlačila sa Balkana, prelazila je Dunav preko Železničkog mosta. U železničkom tunelu, koji se nalazio tačno ispod tvrđave, postavljena je velika količina eksploziva. Samo zahvaljujući ratnom zarobljeniku Pesapaneu, koji je presekao žice i pobegao kod ilegalaca u Petrovaradin, tunel nije miniran.
Nakon rata, Tvrđava je proglašena za istorijski spomenik i njen najveći deo je prešao pod civilnu upravu. Prema predanju koje potvrđuje starije legende, radnici koji su radili na posleratnom uređenju tvrđave i rekonstrukciji temelja pojedinih objekata pronalazili su mumificirane ostatke mačaka koji su se pri dodiru pretvarali u prah i pepeo.
Petrovaradinska tvrđava je tako postala jedan od najstarijih i najznačajnijih istorijskih spomenika u Novom Sadu. Takođe, zbog svoje lepote predstavlja pozornicu mnogih kulturnih manifestacija, ali i beg u prirodu za sve one koji žele da pobegnu iz gradske gužve. Njenih devet života dotrajali su do 21. veka, a verujemo da će krasiti Petrovaradin još dugi niz godina.
Bitka kod Petrovaradina: Kako je 1716. godine u Novom Sadu zaustavljeno širenje Osmanskog carstva?
Preuzmite android aplikaciju.
