Kada se u Novi Sad ulazi iz pravca Petrovaradina, preko Varadinskog mosta, jedna od prvih zgrada koja dočekuje putnike je zgrada Radničkog doma „Svetozar Marković“.
Ova zgrada podignuta je 1931. godine, po projektu poznatog arhitekte Dragiše Brašovana, koji je zaslužan za neke od najlepših novosadskih građevina.
Zapravo, projekat za zgradu Radničke komore prvo je Brašovanovo delo u Novom Sadu. Prethodno je na javnom konkursu, organizovanom 1929. godine, pobedio sa svojim idejnim rešenjem. Njegovo idejno rešenje je odmah prihvaćeno od strane javnosti i struke, a na izložbi moderne arhitekture u Pragu je za ovo svoje delo dobio prestižnu nagradu.
Pre raspisivanja konkursa, svega nekoliko godina po završetku Prvog svetskog rata započeti su obimni građevinsko-urbanistički radovi na zasipanju plavnih terena uz Dunav, što je bio osnovni uslov za izgradnju tada modernog dela grada.
Zgrada Radničke Komore bila je najavljena kao prva građevina moderne arhitekture u Novom Sadu, koja je trebala da ukrasi područje Malog Limana, koji je do pre samo nekoliko decenija bio Dunavski rit i deo mostobrana prema Petrovaradinskoj tvrđavi, sa bačke strane.
Dinamična kompozicija objekta je naglašena ekspresionističkim motivom ugaone stepenišne vertikale. Niži slojevi fasade izvedeni su od crvene opeke dok su spratni otvori jednostavno usečeni u zidnu masu. Ovim kontrastom belih i tamno obojenih površina fasade, Brašovan je zgradu Radničke komore zamislio kao slikovitu romantičarsku celinu. Dva krila susreću se na uglu, gde simuliraju kulu.
Zgrada je tokom decenija pretrpela određene izmene. Tokom 1940. godine, a po projektima poznatog novosadskog arhitekte Đorđa Tabakovića, izvršena je vrlo uspešna dogradnja zgrade, čime je zaokružen prvenstveni koncept objekta.
Na stotu godišnjicu rođenja Svetozara Markovića, jednog od najistaknutijih socijalista i političara druge polovi 19. veka, a u spomen na njegov revolucionarni rad, čuveni vajar Toma Roksandić ukrasio je fasadu zgrade skulpturom radnika, koja simboliše ulogu i značaj objekta uz natpis „Svom velikom učitelju – prvoborcu Svetozaru Markoviću, Radnička klasa Vojvodine“.
Veće adaptacije su izvedene 1978. godine kada je izmenjen izgled velike sale u prizemlju, obnovljene su instalacije, uvedeni su klimatizacija i protivpožarna zaštita u svim prostorijama.
Kada je otvoren, prvobitno je nosio naziv Dom Radničke Komore i bio je mesto susreta onih koji su štitili prava, moralne i materijalne interese radnika u Kraljevini Jugoslaviji.
Posle Drugog svetskog rata naziv je promenjen u Radnički dom „Svetozar Marković“.
U ovoj zgradi danas se nalazi nekoliko sindikalnih udruženja, političkih organizacija, Night strip – tease club Kiss, kao i kafe The Pub.
Srednja generacija Novosađana ovo mesto pamti po tome što se u prostoru današnjeg striptiz kluba nekada nalazilo kultno mesto – klub „Studio 24“. U „Studiju 24“ održavane su pank – rok svirke i bio je jedno od najboljih mesta za gluvarenje u gradu.
Uz sve navedeno, u ovoj zgradi se nalazi i Scena Radničkog doma „Svetozar Marković”, koja je jedno vreme bila bezrazložno zanemarena.
Nakon pokrenute inicijative, u dogovoru sa Savezom samostalnih sindikata grada Novog Sada, ova scena je obnovljena i na njoj ponovo mogu da se igraju predstave, izvode performansi, koncerti. Izrazito akustična sala ima i dobru rasvetu, te kao takva ima sve preduslove da ugosti jednu pozorišnu predstavu ili sličan program.
Preuzmite android aplikaciju.
