Ikona Bogorodica Utešiteljka iz srpske crkve Svetog Jovana u Benkovcu (Eparhija dalmatinska) predstavljena je na izložbi Migracije u umetnosti – umetnost migracija u godini Evropske prestonice kulture.
Ikona se smatra se ranim radom čuvenog 16-vekovnog slikara Domenikosa Teotokopoulosa – El Greka.
Dok su njegov život i delo spojili dva sveta – pravoslavno vizantijsko nasleđe i evropsku umetnost renesanse, istraživanje ikone povezalo je humanistiku i nauku. Izložba Migracije u umetnosti – umetnost migracija bila je povod da se detaljnije prouči ovo delo, a danas u Galeriji Matice srpske rezultate istraživanja su predstavili konzervatorka dr Daniela Korolija Crkvenjakov, dr Maja Gajić Kvaščev, naučnica Instituta za nuklearne nauke Vinča i dr Georgios Karagianis, naučnik Umetničkog dijagnostičkog centra Ormilija iz Grčke, dok je kratak osvrt na stvaralaštvo El Greka dala msr Jelena Ognjanović, kustoskinja Galerije Matice srpske i jedna od autora izložbe Migarcije u umetnosti – umetnost migarcija.
Zahvaljujući saradnji sa Umetničkim dijagnostičkim centrom Ormilija iz Grčke, kao i brojnim stručnjacima iz Srbije, urađena je naučna analiza i studija ovog dela najsavremenijim tehnološkim metodama, s idejom da se utvrdi autorstvo.
Sigurni podaci o poreklu ove ikone su vrlo oskudni, a atribucija El Greku postavljena je 1997. godine, na osnovu stilske analize i istorijskih paralela.
Okupljen je multidisciplinarni tim i urađene su različite analize kako bi se dokumentovali materijali i tehnika rada slikara. Ovakva istraživanja omogućavaju da se dobijeni podaci uporede sa rezultatima sličnih istraživanja na delima istog autora ili istog perioda.
Sa distancom od 25 godina od vremena prve atribucije, istorijsko-umetničkoj analizi pridodata je i tehnička analiza. Tragalo se za karakterističnim elementima slikarskog postupka koji bi bili uporedivi sa delima El Greka koja su u nauci prihvaćena kao njegovi rani radovi, iz vremena boravka u Veneciji, otklona od post-vizantijskog ikonopisnog stila i prihvatanja renesansnog slikarskog manira. Kao i u svakom prelaznom periodu, moguća su mešanja starih i novih tehnika, ikonopisnih pravila pravoslavnog Krita i venecijanskog slikarstva u doba Ticijana, kao jednog od uzora mladom El Greku.
U tim okvirima kretali su se i napori da se rezultati novih istraživanja protumače i dodaju novi elementi vrednovanju ove značajne ikone.
Zaključeno je da se ne može sa sigurnošću potvrditi da je ikona delo Domenikosa Teotokopoulosa – El Greka.
Iako se najveći deo pigmenata poklapa sa paletom na njegovim ranim radovima, izostaje karakteristični crtež na osnovu kojeg su atribuirane ikone iz italijanske faze. Velika oštećenja površine takođe mogu biti uzrok siromašnijeg kolorita. Ikona Bogorodice Utešiteljke ostaje i dalje izazov za istraživače, sa bogatijom dokumentacijom kao podlogom za nova tumačenja i vrednovanja.
Realizaciju istraživanja podržalo je Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije i Pokrajinski sekretarijat za kulturu, javno informisanje i odnose sa verskim zajednicama, kao i Eparhija dalmatinska i Muzej srpske pravoslavne crkve u Beogradu.
Počinje festival „Vila“, obezbeđen besplatan prevoz za posetioce
Preuzmite android aplikaciju.
