U vreme previranja unutar Srpske narodne slobodumne stranke koju je osnovao Svetozar Miletić, a pogotovo nakon njegove sve manje prisutnosti u političkom i javnom životu, nekadašnji politički list Zastava, koga je takođe Miletić osnovao, doživeo je reorganizaciju i dobio opozicionu kontru – politički list Branik.
Povod za osnivanje političkog lista „Branik“
Politički list Branik nastao je 1885. godine, u vreme kada je Miletić, već bio bolestan i izmoren od zatvoreničkog kažnjavanja. Povod za to bio je sukob u mišljenju između predvodnika Miletićeve stranke, a čiji se sukob potom preneo i na Miletićev tadašnji politički list Zastava. Sukob se ponajviše odnosio na lidere Jašu Tomića i Mišu Dimitrijevića.
Prvobitno je osnovan politički list Zastava, 1866. godine koji se tekstovima zalagao za srpska prva, srpsku nezavisnost i uopšteno jednakost prava svih naroda potčinjenih od tadašnje Austrougarske monarhije. Miletićeva politička uverenja bila su prožeta i u stranci Srpska narodna slobodoumna stranka koju su činili veliki broj akademika vođenih istom idejom. Ti isti akademici koji su sačinjavali deo stranke, činili su i grupu koja je pisala i za časopis. Kada je Miletićev autoritet prinudno otrgnut od stranke i političkog lista, dolazi do razdvajanja u izražavanju i propagiranju stavova.
Srpsku narodnu liberalnu stranku osnovali su Miša Dimitrijević, Ilija Vučetić i Mihailo Polit Desančić. Istovremeno je to označilo i osnivanje novog političkog glasila „Branik“.
Ideje i ličnosti okupljene oko lista „Branik“
Nedugo nakon 1885. godine, godine kada je časopis Branik osnovan, Miša Dimitrijević biva ubijen. Iako su njegove ideje liberalnijeg pristupa za očuvanje srpske jedinstvenosti i prava unutar Austrougarske bile vidljive i pre osnivanja časopisa, sa pokretanjem sopstvenog časopisa Dimitrijević je postao prisutniji u javnosti i tekstovima je mnogo više nervirao svoje protivnike iz Srpske narodne radikalne stranke.
Ličnosti koje su ga podržavale na političkoj sceni, a time i u časoposu, bili su mahom intelektualci i učeniji ljudi. Takav publicitet Dimitrijeviću je pomogao njegov pristup koji je bio umereniji i blaži spram onog što je delio Tomić u svojim redovima.
Dimitrijević, svakako ne osoba koja bi odustala, u nekim svojim tekstovima postao je poprilično iritantan za Jašu Tomića, te ga iz besa Tomić ubija 1900. godine.
U nekadašnjem novosadskom političkom listu Branik, još za Dimitrijevićevog života, bio je postavljen Nikola Joksimović za urednika. Nakon njegove smrti Joksimović je i dalje uređivao časopis, ali u dogovoru sa dr Mihailom Politom Desančićem.
Politički list Branik izlazio je sve do prvog avgusta 1914. godine, a nakon toga, kod naroda koji je delio sa Dimitrijevićem iste ideje, Branik je mogao da se oživi samo u sećanju.
Kako god, časopis je ipak najviše ostao upamćen po tragediji koja je zadesila njegovog osnivača i od koga se suštinski govor o istoriji časopisa nikada nije mogao odvojiti.
Preuzmite android aplikaciju.
