Berat, poznat i kao “Grad hiljadu prozora,” jedno je od najstarijih i najlepših mesta u Albaniji. Smešten u centralnom delu zemlje, na obalama reke Osum i na stotinak kilometara od Tirane, Berat je poznat po svojoj bogatoj istoriji, impresivnoj otomanskoj arhitekturi i prelepim pejzažima koji ga okružuju. Stari deo Berata, pod UNESCO zaštitom od 2008. godine, obiluje znamenitostima poput vizantijske tvrđave, crkvama sa fantastičnim freskama i veličanstvenom džamijom iz 1555. godine. Berat je spoj istorije, kulture i autentičnog albanskog duha koji očarava posetioce. Sa oko 60.000 stanovnika, predstavlja pravi mali dragulj Balkana.
Nadimak „Grad hiljadu prozora“ dobio je zbog karakterističnog izgleda svojih tradicionalnih kuća, posebno u četvrtima Mangalem i Gorica. Ove kuće, izgrađene na padinama brda, imaju velike, simetrično postavljene prozore koji gledaju na reku.
Kada se posmatraju sa udaljenosti, čini se kao da kuće imaju stotine prozora koji se protežu duž padine brda. Ove kuće su često bile domovi trgovaca i zanatlija, a prozori nisu imali samo funkcionalnu i estetsku ulogu. Osim što su omogućavali su dobru ventilaciju i osvetljenje, pokazivali su dobar status vlasnika.
Istorija grada datira još iz 4. veka pre nove ere. Osnovali su ga Iliri, a kasnije su ga naseljavali Grci, Rimljani, Vizantinci, Osmanlije i drugi narodi, svaki ostavljajući svoj pečat na grad. Grad je prvobitno bio poznat kao Antipatreja, nazvan po makedonskom generalu Antipateru. Tokom vizantijske ere, grad je preimenovan u Pulcheriopolis, a kasnije je postao poznat kao Beligrad – „beli grad“ na slovenskim jezicima. Današnje ime potiče upravo od turskog Beligrada. Osmanlije su vladale Beratom više od četiri veka, sve do 1912. godine kada je Albanija proglasila nezavisnost. Tokom osmanskog perioda, Berat je postao važno trgovačko i kulturno središte, poznato po svojim zanatima i umetnosti.
Jedan od simbola burne gradske istorije je tvrđava Kalaja, jedna od najstarijih u Albaniji. Nakon što su je Rimljani gotovo spalili 200. godine pre nove ere, obnovljena je tokom 5. veka pod Vizantijskim carstvom, a potpuno je rekonstruisana u 13. veku pod vlašću Despota Epira. Danas se ovuda u proleće i leto širi miris kamilice i poljskog cveća, koje postoji u harmoniji sa prastarim kamenjem.
Foto: Unsplash/Artem BryzgalovTvrđava je često polazna tačka za obilazak grada, a pogled na reku i grad odavde je prelep. Unutar nje se nalazi i muzej posvećen čuvenom albanskom ikonopiscu Onufriju, sa izuzetnim ikonama i crkvenim relikvijama. Odatle se može prošetati do različitim delova grada te posetiti crkva Svete Marije Blaherne iz 13. veka, ukrašenu radovima Nikol Onufrija – sina velikog Onufrija. Samo nekoliko koraka dalje, unutar zidina tvrđave, nalazi se i crkva Svetog Trojstva. Sagrađena u 14. veku, ova crkva poznata je po svom specifičnom obliku krsta i unutar nje se nalaze impresivni vizantijske freske.
Dole, u tradicionalnoj muslimanskoj četvrti Mangalem, nalaze se tri velike džamije: Sultanova džamija, Olovna džamija i Momačka džamija. Sve su vredne posete zbog specifične dekorativne arhitekture i ukrasa. Sultanova džamija iz 16. veka jedna je od najstarijih u Albaniji. Helveti tekija iza džamije ima prekrasan rezbareni plafon, posebno dizajniran sa akustičnim rupama za poboljšanje kvaliteta zvuka. Helveti, kao i Bektaši su derviški red muslimanskih mistika.
Osim istraživanja tvrđave, brojnih crkava i džamije u Beratu pre svega treba uživati u njegovoj živopisnoj svakodnevnici. Za to je najbolje prošetati gradskom četvrtima Mangalem i Gorica, sa tipičnim uskim kaldrmisanim ulicama među tradicionalnim kućama s prepoznatljivim prozorima.
Pauzu je najbolje napraviti u nekom od lokalnih restorana uz reku, isprobavajući tradicionalna jela poput “tave kosit” od jagnjetine i svima na Balkanu dobro znanog bureka. U ovim četvrtima se najbolje oseti autentičan duh ovog očaravajućeg grada. Ne treba ni zanemariti prirodne lepote, kao što su kanjon reke Osum, fantastičan za rafting ili kajak ili obližnja planina Tomor. Ova planina često snežnih vrhova koji se vide iz grada upotpunjuje prelepu razglednicu Berata, a na njoj se nalazi se i najviši vrh Albanije. Opcije za planinarenje te uživanje u vidikovcima su brojne.
Autor teksta: N.K.
Preuzmite android aplikaciju.
