Popis stanovništva u Republici Hrvatskoj koji je sproveden prošle, a čiji su konačni rezultati objavljeni tek krajem septembra ove godine, pokazao je da je trend smanjenja građana ove države od 2011. godine (kada je zvanični popis poslednji put sproveden), doveo do poražavajućeg bilansa od 413.056 ili 9,64% stanovnika Hrvatske manje. Prvi put od svoje samostalnosti, Hrvatska danas ima ispod 4 miliona stanovnika i taj broj na osnovu popisa iznosi 3 871 833 duša.
Loš društveni standard, nepovoljna ekonomska slika u državi, velika nezaposlenost i opšti natalitetni pad u Hrvatskoj ne pogađa samo Hrvate, kao veliku većinu stanovništva ove države, već i Srbe, čiji se broj vremenom procentualno, pa i nominalno, sve više smanjuje.
I dok Hrvati svoju maticu napuštaju najviše zbog pomenutih problema, koje prate olakšani uslovi za radnu i boravišnu vizu građana ove najskorije članice EU (Hrvatska je poslednja pridružena članica od 2013. godine), Srbi se suočavaju i sa nekim drugim problemima, među kojima su i oni identitetske i kulturološke prirode.
Ne ulazeći u samu srž problema sa kojima se Srbi u Hrvatskoj suočavaju kroz skoro čitav prošli vek, u dva rata pritom bivajući žrtve progona, etničkog čišćenja i genocida, sam pogled na popis pokazuje da u Hrvatskoj danas živi 3,20% Srba (što je za 1.16% manje od popisa iz 2011. godine, kada nas je bilo 4,36%), ali i da pravoslavaca ima 3.32%, što znači da nisu svi pravoslavci Srbi, da ima i onih koji se izjašnjavaju kao Hrvati, pa možda i kao pripadnici nekanonske i nepriznate tzv. Hrvatske pravoslavne crkve.
Ili se prosto uopšte nacionalno ne deklarišu, budući da osete direktan ili latentan pritisak da se slobodno nacionalno izjasne, isti pritisak kakav su dugo osećali i Srbi u Crnoj Gori kada je na red došlo pitanje o nacionalnom izjašnjavanju u ovoj državi.
I sad kada smo se suočili sa nekim dekadentnim činjenicama i brojkama, dolazimo do suštine ove analize, a to je kako reaguju institucije Republike Hrvatske na ovakav rezultat popisa? Da li tako što će poboljšati privrednu aktivnost, omogućiti bolje uslove života za svoje građane, dovesti investicije u mesta širom Slavonije koja se nemilosrdno prazne, i tako (u meri u kojoj je to moguće, sputani procesima neminovne globalizacije koja podstiče ljude da odlaze bez obzira na uslove koji postoje u njihovoj matičnoj državi) sprečiti masovan odlazak njihove omladine u Berlin i Dablin, koji postaju drugi i treći najveći hrvatski gradovi?
Ili će izabrati da se obračunaju sa ćiriličnim pismom u Vukovaru, imajući u vidu da je broj Srba u ovom pograničnom gradu (uzgred i mojem rodnom mestu) prvi put u istoriji pao ispod 30% i tako dao pravne i ustavne osnove čelnicima gradske vlasti da legalno zatvore za njih teško poglavlje implementacije ćiriličnog pisma u vukovarsku svakodnevicu? Lako ste pogodili, reč je o drugoj opciji.
Kao što nas više ne iznenađuju vesti o izlivima ustaštva u redovima fudbalske reprezentacije Hrvatske, tako nije iznenadila ni vest od 29. decembra da je Gradsko veće Grada Vukovara izmenama Statuta ovog grada, u smislu odredbi koje se odnose na zvaničnu upotrebu srpskog jezika i ćiriličkog pisma, ukinula ćirilicu iz zvanične upotrebe na području Grada Vukovara.
Iako već godinama, kada su prema popisu iz 2011. Srbi činili preko trećine stanovništva ovog grada, ove odredbe nisi primenjivane (pa se tako sećamo scena agresivnog lupanja tabli sa ćiriličnim natpisima na institucijama Republike Hrvatske), gradska vlast na čelu sa predsednikom Domovinskog pokreta Ivanom Penavom, jedva je dočekala rezultate popisa kako bi zacementirala status ćirilice u ovom gradu.
Ukidanje ćirilice ne oslikava odnos prema Srbima u Hrvatskoj i Vukovaru, možda će neko reći, ali u svetlu dugoročne hrvatske politike i politike zvaničnog Zagreba prema Srbima u toj državi, taj potez jasna je poruka i evocira jedan temeljno zacrtan kontinuitet.
Kontinuitet težnji da se Srbi u Hrvatskoj svedu na što manju meru, u svakom pogledu, i sredstvima koja su u tom trenutku moguća i dozvoljena. Ona su nekada legalna, a nekada i nelegalna, i sve zavisi od okolnosti u kojima se sprovode. Na kraju, ćirilica nije samo srpsko pismo – ona je i zvanično pismo Evropske unije, nadnacionalne organizacije čiji je Hrvatska član, čime ona pokazuje da nimalo ne baštini evropske vrednosti u koje svi vole da se kunu.
Samo poređenja radi, u Subotici se 11. juna 1993. godine, u jeku rata između Srba i Hrvata na prostoru današnje Republike Hrvatske, u zvaničnu upotrebu tog grada uvodi hrvatski jezik, dok u tom trenutku Hrvati čine 11% stanovništva ovoga grada. Danas je taj broj etničkih Hrvata pao na 9%, a hrvatski kao zvanični jezik je opstao u upotrebi na teritoriji Grada Subotice. U celoj Srbiji se danas u službenoj potrebi koristi čak 11 jezika nacionalnih manjina, čime se Srbija svrstava u red vodećih zemalja u Evropi kada je reč o ovom vidu zaštite ljudskih i manjinskih prava.
Nama na čast i ponos a njima na večni stid, kojeg nažalost nemaju, a što je veliki Jovan Dučić još 1942. godine dobro opisao u svojoj čuvenoj pesmi.
Autor: Aleksa Grubešić
Stavovi izneti u ovom tekstu su autorovi i moguće je da isti ne predstavljaju stavove naše redakcije.
Preuzmite android aplikaciju.
