Početna > Srbija
Srbija

Ko je srpski pisac kojeg su napadali da je „mađaron“?

Jakov Ignjatović bio je srpski književnik, političar (Sentandreja, Mađarska, 12. XII 1824 – Novi Sad, 5. VII 1889). Potiče iz trgovačke porodice koja se pod patrijarhom Arsenijem III Čarnojevićem 1690. preselila iz Prizrena u gornju Ugarsku.
Foto: WikimediaCommons

Ignjatović se rodio u Sentandreji. Osnovnu školu je učio u mestu rođenja, a gimnaziju u Vacu, Ostrogonu i Pešti. Prava je slušao u Pešti, ali je zbog sukoba sa profesorima napustio univerzitet i dobrovoljno otišao u husare. Kasnije je završio prava u Kečkemetu, kao husar. Kratko vreme je bio advokat, i čim je izbila Mađarska revolucija (1848), uzeo je učešće na strani Mađara protiv Beča, zbog čega je, posle mađarske kapitulacije, morao prebeći u Beograd. U Beogradu je živeo kao novinar do 1850, a zatim je putovao po svetu. Pojavljuje se posle tri godine i otada vidno učestvuje u javnom životu vojvođanskih Srba.

Bio je urednik Letopisa Matice srpske u periodu 1854—1856, zatim „narodni sekretar“ u Karlovcima i veliki beležnik u Novom Sadu. U periodu od 1863. do 1879. živeo je u Dalju, gde je radio kao advokat i službenik patrijaršijskog imanja mitropolije Gornjokarlovačke. Svoju privatnu biblioteku zaveštao je Srpskoj čitaonici u Dalju.

Kad je narodna stranka Svetozara Miletića povela zajedničku političku borbu sa Mađarima protiv Beča, Ignjatović je aktivno učestvovao u toj borbi i dva puta je biran za poslanika. Kad je narodna stranka napustila Mađare, Ignjatović, suprotno ogromnoj većini Srba u Vojvodini, ostaje dosledan prijatelj Mađara i pobornik srpsko-mađarskog sporazuma.

Zbog toga je napadan kao „mađaron“ i bio prinuđen da živi odvojeno od srpskog društva, sve do smrti. To je rđavo uticalo na njegov glas kao književnika. Izabran je za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije 23. januara 1888. Umro je u Novom Sadu 1889. godine. Njegovi potomci danas žive i rade u Pirotu.

Ponet peštanskim martovskim previranjima, on odmah po dolasku u Novi Sad i Sremske Karlovce biva zapanjen tokom događaja. Došao je, veli, kao valjda najveći srpski šovinista, opijen srpskim narodnim pesmama, stihovima Sime Milutinovića i snovima o obnovi Dušanovog carstva, da bi se suočio sa Vojvodinom, odnosno sa pobunom protiv Mađara.

Za njega, studenta prava i vernog podanika Krune svetog Stefana, tako nešto beše ravno katastrofi. I umalo da je dozivi odmah po dolasku u Karlovce, dan uoči Majske skupštine. Slušajući uspaljene govornike na mitingu zaključio je da oni huškaju na građanski rat pa se obratio masi pozivom „da se manemo Vojvodine i Mađara, već da se složimo u tom da gradimo jednu veću državu, sa uveličanjem Srbije, da izvojujemo Dušanovo carstvo“. Samo što ga nisu linčovali.

Književni radovi

Ignjatović je svoju književnu delatnost razvio kad je došao za urednika „Letopisa“, On je napisao više patriotsko-istorijskih romana i pripovedaka, koji su se sviđali ondašnjoj srpskoj publici, ali koji prema kritičarima nemaju prave književne vrednosti.

Takvi su romani: „Đurađ Branković“, „Kraljevska snaha“ i nedovršeni „Deli – Bakić“; pripovetke: „Krv za rod“ i „Manzor i Džemila“. Mnogo je obimniji i znatniji njegov rad na socijalnom romanu. On je tvorac realističkog društvenog romana kod Srba. Najbolji su mu romani: Čudan svet, Vasa Rešpekt, Večiti mladoženja, „Stari i novi majstori“ i poslednji i najobimniji „Patnica“. I u ostalim svojim romanima i pripovetkama Ignjatović slika savremeni život srpskog društa u Vojvodini, ali u njima, pored realističkog prikazivanja, prevlađuje humoristički i avanturistički elemenat, osobito u romanima „Trideset godina iz života Milana Narandžića“ i „Trpen spasen“ (nedovršen, u „Srbadiji“, a prerađen u dramu „Adam i berberin“).

Mihailo Vitković: pesnik koji je povezivao svoju srpsku narodnost sa mađarskim rodoljubljem

Preuzmite android aplikaciju.