Jelena Lazarević, udata Balšić, a potom Kosača (Prilepac, između 1366. i 1371 — mart 1443), bila je srednjovekovna plemkinja, ćerka srpskog kneza Lazara i kneginje Milice.
Udala se 1386. godine za zetskog gospodara Đurđa II Balšića (u. 1403). Ostavši udovica, kasnije se preudala (krajem 1411. godine) za vojvodu Sandalja Hranića Kosaču (u. 1435). Uživala je veliki ugled, kao pokroviteljka Srpske pravoslavne crkve, a sačuvani deo njene prepiske svrstava se u vrh srpske srednjovekovne epistolografske književnosti.
Godine 1435. Jelena je po drugi put ostala bez muža – prethodno je 1421. izgubila i sina Balšu. Povukla se na ostrvo Goricu (Brezovicu, Bešku) u Skadarskom jezeru, gde je podigla manastir. Poslednje godine života (1435–1443) provela je u ovoj svojoj zadužbini, zanimajući se za monaštvo i proučavajući religioznu literaturu.
Oko 1440. vodila je prepisku sa svojim duhovnikom Nikonom Jerusalimcem, koja svedoči o njenim duhovnim interesovanjima i znatnom književnom daru. Njena 3 pisma (prvo je u celini uništeno) i svoja tri odgovora uvrstio je Nikon u zbornik namenjen goričkoj grobnoj crkvi, danas poznat kao Gorički zbornik. Iako udaljena od moravske Srbije, sa središtem u Zeti i skadarskim manastirima, Jelena Balšić nastavlja monašku duhovnost i monašku književnost moravskog književnog kruga koji se bio ugasio sa Inokom iz Dalše.
Njena pisma (naročito drugo, pod naslovom Opisanije bogoljubno) predstavljaju visok domet srpske epistolarne književnosti, sa vešto upotrebljenim retorskim figurama, uzvišenog stila i duboko lična, ali odmerena i prirodna u izrazu.
Preuzmite android aplikaciju.
